Classics To Go | 15 september 2016

Top 10 Mezzosopranen

Mezzosopraan mag dan letterlijk ‘half-sopraan’ betekenen, deze tien zangeressen bewijzen dat je ook met een lager vocaal register grote interpretatieve hoogten kunt bereiken!

Irina Arkhipova (1925-2010)

Vandaag de dag zijn Russische zangers een belangrijke pijler bij de programmering van operahuizen en concertzalen over de hele wereld. Dat was wel anders in de tijd van het IJzeren Gordijn. Hoewel Irina Arkhipova de grote mezzosopraan was bij het Bolshoi theater in Moskou, waren haar bezoeken aan het Westen zeldzaam, maar zeer succesvol. Welke muziek ze ook zong, Russische muziek of Verdi, haar stem heeft de kwaliteiten die de beste Russische zangers karakteriseren: een toon die zowel fluweelzacht als van gepolijst staal kan zijn, vol zelfbewustzijn, diepte en krachtige expressie. En natuurlijk met die altijd mysterieuze Russische ziel.

Janet Baker (1933)

Dame Janet Baker trok zich 25 jaar geleden terug als uitvoerend musicus, maar haar uitvoeringen zijn nog altijd een referentiepunt voor zangers. Ze had en unieke identiteit en selecteerde haar operarollen met de grootste zorg – van Monteverdi via Purcell, Handel, Gluck, Mozart, Donizetti, Berlioz, Massenet en Strauss tot Britten – en wijdde ook een groot deel van haar tijd aan concerten en recitals. Janet Baker was ambitieus en nam haar vak uiterst serieus. Gecombineerd met haar bescheiden uitstraling zorgt dit nog altijd voor een grote schare toegewijde bewonderaars.

Cecilia Bartoli (1966)

Cecilia Bartoli heeft carrière – die al vroeg begon – zeer zorgvuldig en creatief vorm gegeven. Haar invloed in de wereld van de muziek is groot. Duizenden fans over de hele wereld kijken altijd weer gretig uit naar haar nieuwe albums en concerten. In essentie is ze een coloratuur mezzosopraan met een rijke toon. Maar ze heeft ook enkele sopraan-rollen gezongen, waaronder Susanna uit Mozarts Le Nozze di Figaro en zelfs de titelrol uit Norma van Bellini. Als musicoloog heeft ze met haar verkenningen van obscuur repertoire nieuwe deuren geopend voor zowel publiek als mede-musici. Sinds 2012 is ze artistiek directeur van het prestigieuze Salzburg Whitsun Festival.

Grace Bumbry (1937)

Tegen de tijd dat de in St. Louis geboren Grace Bumbry dertig jaar werd, was ze al een internationale diva. De legendarische Duitse sopraan Lotte Lehmann was haar mentor en onder haar hoede maakte Bumbry al op 23-jarige leeftijd haar debuut in de Parijse Opera als Amneris in Verdi’s Aida. In 1961 was ze wereldnieuws met haar Venus in Wagners Tannhäuser tijdens de Bayreuther Festspiele. Haar rijke stem en haar betoverende uitstraling maakten haar zeer geschikt voor rollen als Eboli (Verdi’s Don Carlos), Dalila (Saint-Saëns’ Samson et Dalila) en Carmen in Bizets gelijknamige opera – die ze verfilmde onder Herbert von Karajan. Na in de jaren ’70 en ’80 ook enkele sopraanrollen gezongen te hebben, keerde Bumbry terug naar het mezzo-repertoire.

Joyce DiDonato (1969)

Joyce DiDonato’s romige, lyrische stemgeluid, adembenemende technische flexibiliteit en scherpzinnige interpretaties maken haar een fantastische zangeres. De mezzo uit Prairie Village, Kansas is een prachtig voorbeeld van een diva uit de 21ste eeuw. Ze is verre van arrogant, maar juist een onvermoeibare teamplayer. Een echte professional die graag haar publiek beter wil leren kennen: ze praat met ze tijdens haar concerten, ze doet aan bloggen, vloggen, facebook en twitter en nodigt haar fans uit om de nummers te kiezen voor haar ‘Best of’-album. En zelfs wanneer ze haut-couture en diamanten draagt blijft haar licht ironische aard trouw. ‘Brava’ voor deze prima donna van het volk!

Brigitte Fassbaender (1939)

Als dochter van een bariton (tevens haar zangdocent) en een actrice, begon Brigitte Fassbaender haar carrière bij de Bavarian State Opera. Ze heeft verschillende grote rollen op haar naam staan; Carmen, Amneris (Aida) en Charlotte (Massenets Werther). Maar het was de rol van Octavian in Der Rosenkavalier van Richard Strauss – onder leiding van dirigent Carlos Kleiber – waarmee ze grote bekendheid kreeg. De maestro gaf haar ook de rol van Brangäne in zijn studio-opname van Wagners Tristan und Isolde. Haar karakteristieke timbre – sensueel en soms zelfs bijna ruw – wordt versterkt door haar levendige gebruik van tekst. Dit zorgt ervoor dat ook haar liedrecitals altijd weer boeiend en meeslepend zijn.

Marilyn Horne (1934)

Marilyn Horne heeft zich het belcanto repertoire toegeëigend en is voor veel van de hedendaagse mezzo’s een voorbeeld. Ze blijft onovertroffen in heroïsche rollen als Arsace in Semiramide (een van de opera’s waarin ze veel samenwerkte met de sopraan Joan Sutherland) en Malcolm in La donna del Lago, beide van Rossini. Hoewel ze begon als sopraan, ontwikkelde ze gaande weg een compacte, ronde en flexibele mezzostem met een buitengewoon bereik. In 1984 ging de eerste Handel-opera – Rinaldo – in de Metropolitan Opera in New York in première en daarin vervulde Horne een essentiele rol. Tegenwoordig begeleid ze voornamelijk jonge zangeressen.

Christa Ludwig (1928)

Als favoriete zangeres van dirigenten als Bernstein, Böhm, Karajan, Klemperer en Levine, had Christa Ludwig een zangcarrière die bijna 50 jaar duurde – van 1946 tot 1994. Haar zachte, volle klank had een glinsterend randje. Haar bereik en flexibiliteit stelden haar in staat te schitteren als alt, als lyrische en dramatische mezzo en zelfs als volwaardige sopraan (vooral als Dyer’s vrouw in Strauss’ Die Frau ohne Schatten). Op het concertpodium waren haar uitvoeringen van liederen van Mahler legendarisch. ‘Het zingen van liederen heeft mij altijd een diepe bevrediging gegeven, gelijk aan het zingen van mijn beste rollen in de opera’, zei ze zelf.

Ebe Stignani (1903-1974)

De meeste luisteraars van nu zullen haar kennen als de moederlijke Adalgisa in Maria Callas’ eerste studio-opname van Bellini’s Norma. Ebe Stignani wordt vaak beschouwd als de beste dramatische Italiaanse mezzosopraan van de 20e eeuw. Ze was tientallen jaren lang een van de pijlers van het ensemble van La Scala in Milaan. De in Napels geboren Stignani had over haar totale, grote bereik een stevige en rijke klank. Haar stem paste perfect bij de drie grote Verdi-rollen voor een mezzo: Azucena (II Trovatore), Eboli (Don Carlos) en Amneris (Aida). Ze zong ook de rol van Adalgisa in Covent Garden bij de live-opname van Norma met Maria Callas in 1952 – met de jonge Joan Sutherland in de bijrol van Clotilde.

Shirley Verrett (1931-2010)

‘Zij is zonder twijfel de beste mezzo ter wereld’, zei EMI’s legendarische producer Walter Legge over Shirley Verrett. Hij bewonderde haar natuurlijke manier van acteren, haar fluwelen klankkleur en de beweeglijkheid en glans van haar stem. En ook haar fysieke pracht: in rollen als Carmen, Delilah en Eboli zag ze er net zo verleidelijk uit als ze klonk. Een van de hoogtepunten in haar carrière was de productie van Berlioz’ Les Troyens in 1973 in de Metropolitan Opera van New York, waarin ze zowel de rol van Cassandre als die van Didon zong. Net als haar ‘concurrente’ Grace Bumbry, zong ze ook sopraanrollen als Norma en Tosca. Haar Lady Macbeth (Verdi’s Macbeth) in de Scala in 1975 onder Abbado is een mijlpaal in haar carrière.