Classics To Go | 24 november 2023

Top 10 Koren

Choir of King's College, Cambridge

Met de kerstdagen in het vooruitzicht kunnen we in kerkjes in alle uithoeken van het land weer genieten van de mooiste koormuziek. Wil je ook je huis in vocale kerstsferen hullen? We zochten een tien topkoren bij elkaar, met luistertips voor de kerstdagen (en voor daarbuiten).

Wiener Sängerknaben

Gepolijste stemmen, een robuuste klank en eeuwige charme: de koorknapen uit Wenen weten hun wereldwijde publiek altijd weer te betoveren. Het koor kan bogen op een lange geschiedenis. In juli 1498 werd het opgericht door de Rooms-Duitse keizer Maximiliaan I. Wat begon met een handjevol zangers is uitgegroeid tot een complete campus voor driehonderd jongens en meisjes tussen de zes en achttien jaar. Inmiddels is de koorcampus zelfs bestempeld tot werelderfgoed. De nieuwste opname van de Wiener Sängerknaben – hun jubileumconcert – vertelt het verhaal van 525 jaar zangplezier en voert van Josquin langs Monteverdi, Mozart, Haydn, Bruckner, Beethoven, tot aan walskoning Johann Strauss II.

VOCES8

VOCES8 is een van de mooiste vocale groepen die is voortgekomen uit de rijke en eeuwenoude Britse koortraditie. Het octet, dat inmiddels zo’n twintig jaar actief is, zingt niet alleen klassieke muziek, maar ook jazz, folk en pop, en dat alles met hun herkenbare sound, waarin de acht stemmen naadloos in elkaar overvloeien. ‘Wanneer de zangers van VOCES8 beginnen te zingen, kun je niets anders dan doodstil zitten luisteren,’ kopte de Volkskrant in 2022. Luistertip: hun recente kerstalbum A Choral Christmas is als een mand vol heerlijke kersthapjes, van sprankelende arrangementen van kerstklassiekers tot een gloednieuwe zetting van het Magnificat voor koor en orkest.

Choir of King’s College, Cambridge

Ook uit Engeland, maar met een heel wat oudere oprichtingsdatum is het Choir of King’s College, Cambridge. Het is de beroemdste onder de Britse universiteitskoren, die zo’n vijf eeuwen geleden werden opgericht om de misvieringen in de universiteitskapellen muzikaal te omlijsten. In vijfhonderd jaar ging het de koren niet altijd voor de wind, maar tegenwoordig kun je in Oxford en Cambridge niet meer om de choral evensongs heen. De roem van het Choir of King’s College begon iets meer dan honderd jaar geleden. Met de kerst van 1928 genoten radioluisteraars over de hele wereld via de BBC van het Festival of Nine Lessons. Inmiddels is het een jaarlijkse traditie en staat het etherische en transparante geluid van King’s in het collectieve geheugen gegrift. En carols zingen, dat kunnen ze als de beste.

Cinquecento

Hoewel ze maar met z’n vijven zijn, weet vocaal ensemble Cinquecento toch een sfeer van grandeur op te wekken. Al twee decennia staat het ensemble aan de Europese top en belichten de zangers het caleidoscopische klankenpalet van de renaissance. Cinquecento’s missie is om onderbelicht repertoire uit het zestiende-eeuwse Oostenrijk weer nieuwe adem in te blazen. Zo namen ze al werken op van Johannes de Cleve, Jean Guyot en Philipp Schöndorff. Recent volgde een opname rond de Duitse componist Ludwig Daser, die in zijn composities graag gebruikmaakte van melodieën uit de Nederlanden.

Hilliard Ensemble

Het Hilliard Ensemble is het enige in deze lijst dat inmiddels zelf tot de muziekgeschiedenis behoort. Het kwartet was actief van 1974 tot 2014 en in die vier decennia bereikten ze wereldfaam met hun uitvoeringen van onbekende parels uit het renaissancerepertoire. In de jaren negentig nam het ensemble hun album Officium op met de Noorse saxofonist Jan Garbarek, met het Parce mihi domine van Cristobal de Morales als absolute nummer een hit. De plaat werd een bestseller en bereikte de pophitlijsten in meerdere Europese landen.

Nederlands Kamerkoor

Het Nederlands Kamerkoor wordt geroemd om zijn veelzijdigheid: van middeleeuwse gezangen tot de nieuwste koorklanken. Je kunt wel zeggen dat het zoeken naar vernieuwing in het DNA van het koor zit. Sinds de begintijd worden er regelmatig opdrachtcomposities uitgeschreven, waarvan sommige inmiddels tot de canon van de koormuziek behoren, zoals Frank Martins Songs of Ariel en Francis Poulencs O magnum mysterium. De laatste jaren presenteert het koor ook innovatieve voorstellingen waarin zang samengaat met dans, licht en theater. Een opname om niet te missen is Liszts Via Crucis voor koor en piano o.l.v. Reinbert de Leeuw. Deze Edison-winnende plaat geldt nog steeds als dé gidsopname van dit stuk.

Monteverdi Choir

Het Monteverdi Choir is al bijna zestig jaar een onmisbare speler in de oudemuziekbeweging. Onder leiding van oprichter John Eliot Gardiner specialiseerde het koor zich in barokmuziek, maar inmiddels omvat hun repertoire een breed scala aan componisten en stijlen. Wie de Bach-uitvoeringen van het Monteverdi Choir in huis haalt, kan rekenen op knetterende expressiviteit op het scherpst van de snede.

Ests Filharmonisch Kamerkoor

Gezien de bloeiende zangcultuur in de Baltische staten kan een koor uit die contreien niet ontbreken. Het Ests Filharmonisch Kamerkoor kreeg wereldwijde roem door hun opnames van werk van hun landgenoot Arvo Pärt: in 2007 en 2014 won het koor een Grammy, respectievelijk voor Pärts Da pacem en Adam’s Lament. Onlangs voegde het koor met Tractus een nieuwe titel toe aan hun Pärt-discografie. Ook andere Estse koorcomponisten konden zich geen beter pleitbezorger wensen. De opnames van Veljo Tormis, Cyrillus Kreek en Tõnu Kõrvits zijn absoluut het luisteren waard. Een linkje met Nederland heeft dit koor trouwens ook: tussen 2008 en 2014 werd het geleid door Daniel Reuss.

Stile Antico

‘Byrd zal nooit beter klinken dan dit,’ schreef een recensent van het BBC Magazine over het tweede deel uit Stile Antico’s Byrd-trilogie. Die beoordeling geeft wel blijk van het vocale meesterschap van deze twaalf zangers, die – ongebruikelijk genoeg zonder dirigent – moeiteloos hun paden uitzetten in de meest complexe polyfone muziek. De componisten uit de renaissance zijn bij Stile Antico dan ook in uitstekende handen en hun noten klinken alsof ze gisteren nog werden neergepend.

Tenebrae

‘Fenomenaal’, ‘verpletterend mooi’, ‘kippenvelwaardig’: muziekrecensenten weten de lovende woorden wel te vinden voor het veelzijdige Tenebrae. Het Londense vocaal ensemble werd in 2001 opgericht door een voormalig lid van de King’s Singers, Nigel Short. Onder zijn leiding verenigt Tenebrae de passie van een groot kathedraalkoor met de precisie van een kamerkoor. Het resultaat: een betoverende klank die net zo oogverblindend effectief is in middeleeuwse gezangen als in hedendaagse composities. Regelmatig treedt Tenebrae (Latijn voor ‘duisternis’) op bij kaarslicht.