Inge Jongerman Inge Jongerman |

In de spotlights Lang Lang

’s Werelds populairste Chinese pianist Lang Lang houdt wel van een beetje afwisseling. Hij deelde hij het podium met de heavy metalgroep Metallica en trad op tijdens de Grammy Awards met zanger Pharrell Williams. Lang was te gast bij wereldleiders als Barack Obama en Vladimir Poetin en speelde in Peking voor een miljoenenpubliek tijdens de openingsceremonie van de Olympische Zomerspelen in 2008. De pianist lijkt niet snel voor iets of iemand bang, toch durfde hij het lange tijd niet aan om Bachs Goldbergvariaties uit te voeren voor een publiek. Lang komt nu met maar liefst twee verschillende opnamen, op zijn album staat een live- én studioversie van het iconische pianowerk. ‘Het voelt alsof ik de Mount Everest heb beklommen.’

Universum

Voor veel muziekliefhebbers ligt er een heel universum verscholen achter de Goldbergvariaties van Johann Sebastian Bach. Aan de basis van de meesterlijke muzikale architectuur ligt een heldere, betoverende aria, het oerdegelijke fundament van de cyclus, die bestaat uit dertig variaties.

Het werk werd door menig pianist inmiddels op de plaat gezet, waaronder de Canadese pianist Glenn Gould die wereldberoemd werd met zijn opnamen uit 1955 en 1981.
Het ruim 80 minuten durende meesterwerk is voor veel pianisten het stuk der stukken, toch durfde Lang Lang er de afgelopen twintig jaar zijn vingers niet aan branden. ‘Voor deze compositie moet je toch wat ouder zijn om hem echt te begrijpen’, vertelt de 38-jarige pianist. ‘Tot voor kort was ik er niet klaar voor. Ik wilde me eerst goed verdiepen in de materie voordat ik dit stuk kon delen met mijn publiek.’
Het afgelopen jaar stortte Lang zich volledig op de Goldbergvariaties. Om zich de authentieke speelmanier eigen te maken, nam hij lessen van klavecinist en fortepianist Andreas Staier. ‘Met Andreas had ik het over alle mogelijke versieringen en de structuur van het werk. Bach schreef deze cyclus voor klavecimbel, een instrument dat een heel andere benadering vergt dan een moderne vleugel, waarop ik speel. Deze muziek eist een lichtere manier van spelen, wat bijvoorbeeld goed is terug te horen in variatie zesentwintig. Met dit razendsnelle stuk warm ik mijn vingers al van kinds af aan op.’

‘Als ik nu met pensioen moet, is het goed’

Dat er niet één, maar twee verschillende opnamen op Langs nieuwste album staan, was oorspronkelijk niet de bedoeling. De live-uitvoering is een registratie van het concert dat Lang afgelopen maart gaf in de Thomaskerk in Leipzig, de voormalige werkplek van Bach. ‘In eerste instantie wilden we alleen een studio-opname maken. Dit werk is zo’n gedetailleerd dat het niet in me opkwam om een live-uitvoering te gebruiken. Na vijf opnamedagen in de studio in Berlijn kreeg ik de behoefte om het concert in Leipzig nog eens terug horen. Die opname bleek zo compleet anders, dat ik besloot ze beiden te gebruiken.’
Het optreden in de Thomaskerk ervoer Lang als een van de bijzonderste momenten in zijn leven. ‘Het was zeer emotioneel, mede doordat ik dit werk al zolang wilde spelen op deze heilige plek. Na afloop van het concert boog ik naast het graf van Bach en dacht tijdens het applaus: “Als ik nu met pensioen moet, is het goed.”

Iedereen achter de toetsen

Het merendeel van Langs tournee met de Goldbergvariaties moest worden afgezegd vanwege het coronavirus. De pianist was nog maar net terug op de podia, nadat een zware peesontsteking in zijn linkerschouder hem meer dan een jaar thuishield. ‘Ik heb al een lange pauze achter de rug en wil graag weer optreden, maar goed, dat geldt uiteraard voor alle musici.’
Na zijn herstel bracht Lang begin 2019 het album ‘Lang Lang Piano Book’ uit. Een album met relatief eenvoudige stukjes, waaronder een Sonatine van Clementi en Für Elise van Beethoven. Werken die kinderen vaak op pianoles spelen. ‘Ik vind het belangrijk om muziek te laten horen die hoort bij onze kindertijd. Er zijn zoveel mooie composities geschreven die geen enkele professionele pianist ooit eerder heeft opgenomen. Die muziek is prachtig, daar is niets kinderachtigs aan.’
Lang schreef ook zelf een eigen pianomethode die inmiddels door miljoenen kinderen wordt gebruikt. Dankzij zijn International Music Foundation krijgen miljoenen kinderen in China muziekles. Lang maakte het pianospelen weer hot en in China zijn de Steinways dan ook niet aan te slepen. ‘Iedereen zou moeten leren pianospelen. Het is goed voor je brein, het geeft plezier en je leert bovendien sneller reageren.’

Volwassen geworden

Volgens de pianist heeft zijn ontdekkingsreis naar de Goldbergvariaties hem volwassener gemaakt. ‘Ik heb veel geleerd van dit project. Zo dacht ik lange tijd dat er allerlei restricties gelden wanneer je barokmuziek speelt. Van mijn eerste pianolerares mocht ik bij Bach absoluut geen pedaal gebruiken, of niet teveel rubato spelen. Naarmate ik ouder word, kom ik er meer en meer achter dat welk repertoire je ook speelt, je altijd je eigen keuzes moet maken, mits die goed onderbouwd zijn. De legende gaat dat Bach zijn Goldbergvariaties schreef als rustgevende muziek voor een slapeloze graaf. Deze muziek is dus therapeutisch bedoeld en dat is iets wat ik alleen maar kan beamen!’

Lees en luister ook