In de spotlights Hania Rani & Dobrawa Czocher

Hoop en troost

‘Met Inner Symphonies willen we hoop en troost bieden’, zeggen pianiste en componiste Hania Rani (1990) en celliste en componiste Dobrawa Czocher (1991) in koor. ‘Wat dat betreft is dit echt een lockdownalbum dat ontstaan is in het hart van de corona-epidemie. We hebben elkaar online muzikale ideeën toegestuurd en via Zoom samen gespeeld.’ Uiteindelijk, toen het weer kon, zijn ze twee weken samen geweest in het ouderlijk huis van Hania om de puntjes op de i te zetten en hun beider innerlijke werelden op één lijn te krijgen. ‘Veel was daar niet voor nodig, want van het begin af aan was hoop het thema’, zegt Dobrawa. ‘We wilden deze donkere periode erkennen, maar ook laten weten dat er altijd licht aan het einde van de tunnel is. Daarom is het laatste stuk op het album Spring, Lente. Het is het moment waarop alles weer open gaat na een traject van zware emoties. Het haakt aan bij wat de oma van Hania altijd zei:

‘De lente komt, dat is zeker.’

Van Robert Schumann tot Radiohead

De twee jonge en enthousiaste Poolse musici hebben de cd Inner Symphonies genoemd om niet alleen duidelijk te maken dat het om hun eigen zielenroerselen gaat gecombineerd met grote thema’s, maar ook om de link met de wereld van de klassieke muziek aan te geven. ‘We zijn klassiek geschoolde musici en de klassieke muziek is ons water en brood’, zegt Hania. ‘We hebben in al die jaren vele componisten bestudeerd en luisteren veel naar Robert Schumann, Jóhann Jóhansson, Ólafur Arnalds, Max Richter en vooral Nils Frahm wiens werk ik tijdens mijn studie in Berlijn leerde kennen. Maar ook literatuur, films en popmuziek behoren tot ons referentiekader. Ik heb veel gehad aan de muziek van Radiohead, echt een inspiratiebron. Wat dat aangaat is de cd een weerslag van alles waar wij ook als vriendinnen samen naar hebben geluisterd. Dus het is een plaat met een geschiedenis van ruim vijftien jaar.’

Muziekcompetitie

Het is inderdaad zo’n vijftien jaar geleden dat Hania en Dobrawa elkaar tegenkwamen op de Feliks Nowowiejski Music School, een middelbare school voor getalenteerde jonge musici in Gdansk. ‘Een school met een speciale atmosfeer’, aldus Dobrawa. ‘We zaten niet in dezelfde klas, maar omdat we beiden mee wilden doen aan een muziekcompetitie van school begonnen we samen te spelen. Het klikte direct en we zijn blijven spelen, zelfs nog een tijd als trio met een violist.’

Hania was vooral dankzij een zeer gepassioneerde docent besmet geraakt met het pianovirus en Dobrawa komt uit een muzikale familie. ‘Mijn moeder is violiste en ook mijn tantes zitten in de muziek’, zo vertelt ze. ‘De keus voor de cello kwam heel natuurlijk, al weet ik nog precies wanneer de vonk echt oversloeg. Mijn broer die trompet speelde, wilde er mee ophouden en ik dacht ook aan stoppen. Toen kreeg ik een les waarop mijn leraar het geheim van het vibrato uit de doeken deed. Dat was een openbaring. Ik werd opnieuw verliefd op het instrument en wist meteen dat dit de manier was waarop ik mij uit kon drukken. Op dat moment ben ik celliste geworden.’

Samenwerking

Na hun studie aan de Fryderyk Chopin University of Music in Warschau vlogen de beide dames uit naar internationale vervolgstudies en verloren ze elkaar enigszins uit het oog. Hania maakte twee solo-cd’s met muziek die zweeft tussen pop, klassiek en soundscape, Esja en Home, en Dobrawa vond een plek in het Poolse Szczecin Philharmonic Orchestra. Dankzij Hania kwam het tweetal weer nader tot elkaar: ‘Nadat ik gevraagd werd om de muziek van de in 2001 overleden componist en frontman van de destijds fameuze Poolse rockband Republika te bewerken tot klassieke muziek, dacht ik meteen aan Dobrawa omdat ze zo open-minded is.’

Hania bewerkte tien songs van Ciechowski, wat resulteerde in het album Biała flaga, witte vlag. De plaat uit 2015 werd een succes in Polen en gaf een impuls aan de samenwerking tussen Hania en Dobrawa. ‘Het is allemaal heel organisch gegroeid’, zegt de celliste. ‘We hebben nooit werkelijk het doel gehad om als duo verder te gaan.

Pas nu, ruim vijf jaar later, daalt het besef in dat we echt een duo zijn.

Popband

En niet alleen als uitvoerend musici, ook als componisten zijn ze inmiddels een twee-eenheid. ‘Al werkt het met Dobrawa niet anders dan met andere componisten’, relativeert Hania. ‘In het begin wisselen we via internet onze muzikale ideeën uit, waar de ander weer mee verder gaat. Daarna is het veel improviseren en vervolgens structuur aanbrengen. Aan het eind houd je een doordachte compositie over.’

‘We praten wel veel over wat we willen uitdrukken’, voegt Dobrawa toe. ‘Het improviseren is vervolgens het laboratorium.’ ‘Veel gaat heel intuïtief’, haakt Dania weer in. ‘En daarin voelen we elkaar naadloos aan. Maar het belangrijkste is om de structuur aan te brengen.’ Dobrawa: ‘Het moet tenslotte helder zijn voor de luisteraar welke kant we op gaan.’ Hania: ‘Gelukkig is de basis altijd vrij eenvoudig. De harmonie moet navolgbaar zijn. Wat dat betreft zijn we een soort popband in de klassieke wereld.’

Goden

Dat hun muziek en manier van werken ze een contract bij Deutsche Grammophon zou opleveren was ‘ver voorbij alles wat we ooit gedroomd hebben.’

‘De musici die daar onder contract staan zijn als goden voor ons. Het is heel bijzonder dat we daar tussen mogen staan’, vindt Dobrawa.

‘We hebben ook nog geen idee over een volgend project’, zegt Dania voorzichtig. ‘We leven in het moment; het enige waar ik nu aan kan denken is ons concert van vanavond.’

‘Maar het komt goed’, zegt Dobrawa geruststellend. ‘Er zal wel weer iets bijzonders gebeuren dat ons in de juiste richting stuurt. Dat is tot nu toe steeds zo gegaan. Wat dat aangaat is ons geloof in magie behoorlijk gegroeid.’

Lees en luister ook

• In de spotlights Harriet Krijgh

• Het meesterwerk Bachs Cellosuites

• Top 20 Cellowerken

• Vijf weetjes over De cello

• De vergelijking Bruchs Kol Nidrei

• In de spotlights Nils Frahm