Paul Janssen | 28 mei 2020

In de spotlights Camille Thomas

Met haar nieuwe album Voice of Hope bekent de Frans-Belgische celliste Camille Thomas kleur. Niet alleen in de richting van het repertoire waar zij voor staat, maar ook als musicus en mens in de huidige samenleving. Hoewel de titel van haar album, net als het celloconcert Never give up van Fazil Say dat het zwaartepunt van de plaat vormt, direct geïnspireerd lijkt op de huidige coronacrisis, ligt de ware inspiratiebron verder terug. ‘Ik wilde het verhaal van onze tijd vertellen.’

Verhalen vertellen. Dat is wat Camille Thomas wil met haar cello. Niet alleen door middel van het zorgvuldig samengestelde programma op Voice of Hope maar ook in elk stuk afzonderlijk. Naast het speciaal voor haar geschreven celloconcert Never Give Up van de Turkse pianist en componist Fazil Say nam ze diverse instrumentale arrangementen van bekende aria’s op. Ze noemt het album ‘absoluut geen potpourri.’ ‘Het is een verhaal van pijn, wanhoop en conflict naar hoop. Dat verhaal zit besloten in het celloconcert en dat wilde ik versterken met liederen en aria’s die ook zonder woorden de emotie en de betekenis achter de woorden over kunnen brengen.’

Aanslagen

Vandaar dat het album begint met Ravels Kaddisch, een interpretatie van het Hebreeuwse gebed voor de doden, en die meesterlijk pijnlijke klaagzang van Dido uit Dido and Aeneas, When I am Laid in Earth, en eindigt met de sprankjes hoop in Donizetti’s Un furtiva lagrima en Bellini’s Casta diva. Zo versterkt Thomas de ontwikkeling in het concert van Say die gaat van het eerste deel dat het menselijk conflict tussen goed en kwaad verbeeldt, via de klacht van het tweede deel waarin de cello de huilende mens vertegenwoordigt naar het laatste deel waarin de schoonheid van de natuur altijd weer sprankjes licht in de duisternis brengt. ‘Fazil begon aan het concert met het idee om het streven naar schoonheid dat inherent aan de kunsten is in muziek uit te drukken. Het idee er achter was dat je nooit op moet geven als je iets van ware schoonheid wilt creëren dat het kwaad volledig overstijgt. Vandaar ook de titel. Toen hij aan het componeren was ontregelden de aanslagen op Bataclan in Parijs en nachtclub Reina in Istanbul de wereld. Zo kreeg het concert er een lading bij en werd het meer en meer het verhaal van onze tijd.’

Sprankjes hoop

Camille Thomas ontmoette Fazil Say voor het eerst in Parijs in 2014. Het was een ontmoeting waar ze zich zeer op verheugd had. ‘Er zijn twee levende musici die als groot voorbeeld en inspiratiebron voor mij dienen’, zegt de celliste die net voor in de dertig is. ‘Janine Jansen en Fazil Say. Zij geven alles op het podium om het publiek te bereiken en dat maakt hun uitvoeringen zo elektrificerend.’
Ze hielden contact en bij een volgende ontmoeting kwam Say met het idee een celloconcert voor Thomas te schrijven. Al direct nadat hij het concert voltooid had, wilde Thomas het concert opnemen. De reacties bij de première in 2018 in Parijs waren van dien aard dat het een serieuze optie werd. ‘Fazil was erg zenuwachtig over de ontvangst en ik wilde het concert per se met heel mijn hart spelen. De reacties waren ongelooflijk. Mensen waren werkelijk geraakt en ik bleef maar boodschappen krijgen dat het concert mensen zoveel troost bood. Zo werd het mij wederom duidelijk hoe belangrijk muziek is om het dagelijks leed te verzachten en sprankjes hoop te bieden.’

In de ban van de stem

Sinds de Thomas in 2012 door zowel Seiji Ozawa als Steven Isserlis werd uitgenodigd voor hun eigen festival is de ster van de celliste snel rijzende. Haar album A Century of Russian Colours werd jubelend ontvangen en in 2017 verscheen haar eerste album op Deutsche Grammophon met het Celloconcert en de Suite voor cello en orkest van Saint-Saëns en werk van Offenbach. Voor Camille Thomas was het van meet af aan zo klaar als een klontje dat ze professioneel cellist zou worden. ‘Ik speel cello sinds mijn vierde jaar. Ik mocht een instrument kiezen en het was liefde op het eerste gehoor. Al snel was het de enige zekerheid in mijn leven: ik wordt cellist.’ Toch raakte ze ook in de ban van de stem. De instrumentaal gebrachte aria’s op Voice of Hope zijn daarom ook geen toeval. ‘Ik zong ook in een kinderkoor en vond dat fijn. Zingen is heel fysiek, maar bij de cello bleef ik het gevoel houden dat dat mijn stem was. Toen ik rond mijn zestiende Maria Callas hoorde viel alles op zijn plaats. Mijn eerste reactie was: hoe is het mogelijk dat iemand zulke emoties over kan brengen; ze kon alles met haar stem. Al snel besloot ik dat ik dezelfde intensiteit wilde bereiken met mijn cello.’

Verantwoordelijkheid

Wat dat aangaat beschouwde ze het contract met DG als een ultieme erkenning en een bevestiging dat ze op de goede weg was. ‘DG was een droom. Ik ken het gele label al zo lang ik mij herinneren kan. En het geeft ook meteen een grote verantwoordelijkheid. Je moet goed genoeg zijn, en dat iedere keer waarmaken. Nu wil ik altijd het beste geven, wat dat aangaat is opnemen voor DG een grote vreugde, maar het gevoel van verantwoordelijkheid is groter. Al is het ook een uitdaging om verder te gaan, om het allerbeste uit mijzelf te halen.’
Voorlopig is Voice of Hope het beste wat ze te bieden heeft. Ze heeft het album opgedragen aan Unicef. Wat tekenend is voor deze musicus die meer wil dan louter muziek maken. ‘Ik wilde alles waar ik voor sta omzetten in een duidelijke daad. Ik doe veel vrijwilligerswerk en ik vond al langer dat ik iets met Unicef moest. De grootste hoop voor de toekomst zijn de kinderen van vandaag. Het belangrijkste wat ik ze door kan geven is de waarde van de muziek; wij musici zijn ambassadeurs van de schoonheid. Ik heb niets met politiek, maar ik kan wel door middel van kunst laten zien en horen wat de waarde is van vriendschap, van hoop en van liefde.’