In de spotlights Pianist Bruce Liu

Improvisatorisch

‘Chopin is niet mijn natuurlijke habitat,’ spreekt Bruce Liu lachend de vele critici tegen die de jonge pianist gemaakt vonden voor Chopin. ‘Ik hield veel meer van het klassieke en hedendaagse repertoire en was zelfs bang toen ik hoorde dat mijn docent mij naar het Chopin Concours in Warschau wilde sturen.’

Dat hij uiteindelijk kwam, zag en overwon met zijn verfrissende, spontane haast improvisatorische spel, dankt hij naar eigen zeggen aan hard werken. ‘Het hele Chopin-project was uiteindelijk een enorme luxe. Ik heb bijna drie jaar gewijd aan één componist. Niet alleen zijn repertoire ingestudeerd, maar ook zijn biografieën gelezen, zijn brieven. Alles om Chopin maar te begrijpen. Uiteindelijk leerde ik ook mijn eigen natuur beter kennen door Chopin. Ik voelde me uiteindelijk vrijer. Veel werken van Chopin hebben een improvisatorisch karakter. Dat vroeg een bepaalde spontaniteit bij het spelen en daardoor veranderde mijn perspectief als pianist.’

Hobby

Dat Liu het Chopin Concours glansrijk won, was voor iedereen die hem al volgde geen verrassing. In Parijs geboren, was de pianist op zesjarige leeftijd met zijn vader naar het Canadese Montréal vertrokken. Daar won hij al de tweede prijs van de Thomas & Evon Cooper International Competition en de eerste prijs bij de Orchestre Symphonique de Montréal Standard Life Competition. Ook legde hij in 2016 beslag op de Publieksprijs bij de Sendai Music Competition. Voor Liu waren het prijzen die bevestigden dat hij als pianist verder zou gaan.

Want zo zeker was dat in zijn jonge jaren niet. Hij begon op een keyboard met vierenvijftig toetsen. ‘Gewoon als hobby, naast zwemmen, schaken en vele andere interesses. Ik speelde zo’n tien minuten per dag om mijzelf wat vaardigheden aan te leren. Tot mijn vader voorstelde om les te nemen.’

Meisjes

Er kwam een staande piano en Liu ging meer spelen. ‘Het was een heel geleidelijk proces. En omdat het goed ging moedigde iedereen me aan. Toen ik wat junior-competities won, kreeg mijn interesse in de piano een boost. Ik heb op de piano nooit een proces van falen meegemaakt waardoor mijn interesse minder zou kunnen worden.’

Daarbij raakte hij echt verslingerd aan de muziek en de mensen er omheen. ‘Door de competities leerde ik nieuwe mensen kennen. Dat verruimt je horizon en leert je hoe belangrijk het is om dingen met elkaar te delen. Muziek is een taal die over alle culturen heen gaat. Het maakt niet uit waar je vandaan komt, als er negatieve zaken in je leven plaatsvinden, is muziek de beste manier om daar even aan te ontsnappen en je emoties uit te drukken.’

Hij is even stil en vervolgt dan lachend: ‘Bovendien bleek de piano in mijn tienerjaren een mooi instrument om indruk te maken op meisjes. Speel een romantisch stuk en ze gaan voor de bijl.’

Chinese cultuur

Over de verschillende culturen kan Liu meepraten. Hij werd weliswaar in Frankrijk geboren, maar hij kwam als Xiaoyu Liu ter wereld bij Chinese ouders. Hoewel hij Frans- en Engelstalig opgroeide, leerde hij zichzelf Mandarijn om ook zijn Chinese cultuur te absorberen. Toen het internationale podium lonkte veranderde hij zijn voornaam in Bruce. ‘Mensen vergelijken mij vaak gekscherend met Bruce Lee, maar deze Chinees-Amerikaanse vechtkunstenaar en acteur is werkelijk de reden dat ik voor de internationalere naam Bruce heb gekozen. Muziek heeft een directe connectie met meditatie, tai chi, met een manier om je vanzelfsprekend en gemakkelijk in je lichaam te voelen. Ik heb nooit aan martial arts gedaan, maar de Chinese cultuur heeft me geholpen om mezelf te begrijpen en om me mentaal sterker te maken. Zo kan ik me bijvoorbeeld tijdens al dat reizen sneller aanpassen aan tijdsverschillen.’

Golven

En om in het drukke muzikantenleven dat vooral na het Chopin Concours losbarstte het evenwicht te blijven vinden. ‘Ik heb nog steeds veel hobby’s naast het pianospelen en die zijn allemaal belangrijk. Zo probeer ik elke dag te zwemmen en ook in elke stad waar ik kom te karten. Dat soort zaken zijn als zuurstof voor mij. Om een goed musicus te zijn, moet je je in balans voelen.’

Dat doet Liu. Ook nu de drukte rond zijn eerste echte soloplaat op Deutsche Grammophon losbarst. Hij is er blij mee, al was het even zoeken naar de titel. ‘Ik dacht eerst aan Illusions of Paris. Rameau, Alkan en Ravel zijn in Parijs gestorven, en ik ben er geboren, maar uiteindelijk dekt Waves, golven, de lading beter. Hoewel ik een historische benadering heb en juist drie Fransen die veel betekend hebben voor de ontwikkeling van de klaviertechniek naast elkaar heb gezet, is de natuur, het water, een thema dat door alle stukken loopt. Bovendien reflecteert de titel ook mijn eigen spel. Ondanks de cd en het feit dat je in de studio je eigen puzzel kloppend kan maken, houd ik niet van gefixeerde interpretaties. Zoals de golven van de zee steeds veranderen, zo verandert mijn spel afhankelijk van het moment.’

Trappen

Dat hij koos voor drie Franse componisten die hem na aan het hart liggen vond hij na Chopin ‘logisch’. ‘Ik wilde kleurrijk repertoire. Rameau, Alkan en Ravel hebben niet alleen veel voor de pianotechniek betekend, ze schreven ook enorm mooie en verhalende stukken. Daarbij vind ik Alkan nog steeds zwaar onderschat. Ik ken zijn werk al sinds mijn studietijd en wil het graag veel bekender maken. Ik heb nu zijn Barcarolle en Le Festin d’Ésope uit de Douze etudes dans tous les tons mineurs op. 39 opgenomen, maar er is nog zoveel dat mensen niet kennen.’

Toch moeten we daarop nog even wachten, want zijn volgende cd draait om Tsjaikovski verklapt hij. Verder vindt hij de toekomst ‘onvoorstelbaar’. ‘Ik vind het al een wonder waar ik nu sta. Ik had nooit gedacht het Chopin Concours te winnen, daarom plan ik ook niet zo ver vooruit. Ja, ik weet tot ver in 2026 waar ik speel, maar daaromheen en daarna zien we wel verder. En ondertussen verheug ik mij op concerten zoals het solorecital op 7 december en de uitvoering van Rachmaninovs Tweede pianoconcert met het Philharmonia Orchestra op 9 april in het Concertgebouw in Amsterdam. Het is voor mij de eerste keer in Nederland. Heel bijzonder; iedere artiest droomt van de trappen van de Grote Zaal van het Concertgebouw. Ik kan alleen maar hopen dat ik er niet van af val.’

Lees en luister ook

• Top 10 Waterwerken

• Componist Tan Dun

• Muziek en Water

• In de spotlights Daniil Trifonov

• Top 10 Moeilijkste pianowerken

• Sterk verhaal Identiteitscrisis