Gelaagd en vol vitaliteit

Over de Russische componist Sergej Prokofjev (1891-1953) lopen de meningen uiteen. Zijn genie is onomstreden, maar niet iedereen verdroeg zijn eigenzinnige elan. ‘Prokofjev blijft trouw aan zichzelf’, schreef een gezaghebbende Russische criticus begin jaren twintig van de vorige eeuw. ‘De groteske stijl, vol gebroken lijnen en scherpe hoeken, is zo geladen met kloppende vitaliteit, zo rijk aan grillig kleurenspel, zo pikant van opzet, dat het onmogelijk is onverschillig te luisteren. Je kunt of vreselijk verontwaardigd zijn, wat velen nu ook zijn, of je luistert met ingehouden adem, rondplonzend in de wereld van de fantastische geluidsbeelden die Prokofjev uit zijn hoorn des overvloeds tovert.’
De Rus veroverde in elk geval al vroeg het hart van violiste Janine Jansen. Als vijftienjarige studeerde ze al zijn Tweede Vioolconcert in voor het Oskar Back Concours, waar Jansen zich met een derde prijs voor het eerst aan de wereld toonde. ‘Ik houd van hem om zijn vele lagen’, zegt ze. ‘Per moment kan het verschillen wat hij je wil zeggen.’

Klassiek voor jou

Zo’n zeven jaar geleden nam Janine Jansen Prokofjevs duistere Eerste Vioolsonate op. En nu dus zijn Tweede, met een ander, veel zangeriger karakter. Dat heeft vooral te maken met de ontstaansgeschiedenis van het werk, dat zijn leven begon als een fluitsonate. In zijn Parijse periode raakte Prokofjev begeesterd door ‘de hemelse toon’ van de Fransman Georges Barrère, die onder meer bij de wereldpremière van Debussy’s Prélude à l’après-midi d’un faune het dromerige begin gestalte gaf.
Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog besloot hij die indrukken muzikaal vorm te geven. Prokofjev keerde na zo’n twintig jaar in het vrije westen halfweg de jaren dertig terug naar zijn vaderland, dat zich bevond in de communistische en moordende wurggreep van dictator Jozef Stalin. In 1941 viel nazi-Duitsland de Sovjet-Unie binnen. De troepen van Hitler rukten aanvankelijk snel op en belangrijke kunstenaars, onder wie Prokofjev, werden vanuit Moskou naar het verre oostelijke achterland geëvacueerd.
Uiteindelijk belandde Prokofjev in de Kazachse stad Alma Ata, om muziek te schrijven bij de film Ivan de Verschrikkelijke van Sergej Eisenstein. Omdat de regisseur niet al te snel werkte, had de componist tijd om te jongleren met zijn oude invallen. Het leverde de Fluitsonate op, een stuk waarin Prokofjev ‘een klassieke, heldere en doorzichtige klank’ nastreefde. Eind 1943 beleefde het werk zijn première.In het publiek zat de beroemde violist David Oistrakh, een goede vriend van de componist, met wie hij vaak schaakte. Hij vroeg Prokofjev om een vioolversie van de Fluitsonate. Gezamenlijk werkten de mannen hieraan. De pianopartij lieten ze ongemoeid en ook de zangerige en speelse sfeer bleef. Een halfjaar later, half juni 1944, vertolkte Oistrach de Tweede Vioolsonate voor het eerst. Driekwart eeuw later overvleugelt het stuk zijn oudere fluitbroer.

Het nieuwe album van Janine Jansen waarop ze samen met pianist
Alexander Gavrylyuk Prokofjevs Tweede Vioolsonate speelt
is GRATIS verkrijgbaar
bij aanschaf van een van de 25 actie-titels
van de campagne Klassiek voor jou.
Ga naar de winkel of onze webshop voor de gratis cd
of klik hier voor meer info.

De actie loopt van 1 november t/m 31 december 2019