Classics To Go | 01 juni 2017

Aanbevolen Originals

Twintig jaar geleden begon Deutsche Grammophon met het op cd uitbrengen van legendarische opnamen uit hun catalogus. En nog steeds verschijnen er nieuwe titles in deze prachtige Originals serie. De hele serie, die bestaat uit ruim 220 titels, is tot 31 augustus 2017 tegen een verlaagde prijs beschikbaar.

**Misschien wel de mooiste Vier letzte Lieder ooit**

In de reeks Originals van Deutsche Grammophon verschenen de afgelopen twee decennia ruim 220 legendarische opnamen van grootheden die het muzikale gezicht van de twintigste eeuw bepaalden.
Uiteraard ontbreekt daarin niet de pionier van de compact disc, dirigent Herbert von Karajan, die zoveel bijdroeg aan de bloeiperiode van de platenindustrie. In de jubileumbox van vijftig cd’s wordt hij geëerd met negen iconische opnamen, onder meer de Negende Symfonie van Beethoven en die onvergetelijke Vier letzte Lieder van Richard Strauss met sopraan Gundula Janowitz – misschien wel de beste uitvoering ooit van deze aangrijpende liederen over de eeuwige slaap. Ook zijn ontdekking van de jonge tiener Anne-Sophie Mutter zit in deze serie: hij zette twee Vioolconcerten van Mozart met haar op plaat, toen zij nog maar vijftien jaar oud was. Het ronkt van de fameuze namen: vooral van pianisten zoals Martha Argerich, Maurizio Pollini, Emil Gilels, Sviatoslav Richter en Wilhelm Kempff, en dirigenten als Carlos Kleiber, Karl Böhm, Eugen Jochum, Jevgeni Mrawinsky, Rafael Kubelik en Claudio Abbado. En dan zijn er ook nog de stemmen van Christa Ludwig, Fritz Wunderlich, Mirella Freni en Dietrich Fischer-Dieskau. Om maar een paar te noemen. Het is een sterrenparade.

‘De waarheidsbeleving van een andere tijd’

Er zit altijd iets magisch aan oude opnamen, alsof er in die tijd een extra gevoels-laag met de muziek meekwam – misschien omdat de musici stuk voor stuk getuige waren geweest van de verschrikkingen die de twintigste eeuw zo rood als bloed kleurden, of de nasleep ervan in de wereld om hen heen bespeurden. In die jaren zochten velen van hen via de muziek een manier om opnieuw betekenis te geven aan een leven dat door het geweld en de politieke tegenstellingen versplinterd leek. Het ging ergens om in de kunst.
In zijn column in het muziekblad Luister schreef Radio4-presentator Hans Haffmans deze maand over de waarheidsbeleving van een andere periode. ‘Het gelijk van onze tijd komt in een ander daglicht te staan als je Wilhelm Furtwängler aan de gang hoort’, vindt hij. ‘Onze tijd lijkt te objectief, te journalistiek correct voor een dergelijke meeslepende vertelkunst.’

‘De gouden glans van de avond’

Die vertelkunst heeft natuurlijk alles te maken met de muzikale persoonlijkheden uit de twintigste eeuw, die – meer dan de huidige generatie – harde levenslessen voor hun kiezen kregen in een tijd dat klassieke muziek er maatschappelijk nog toe deed. Dat lijkt allemaal mee te klinken in opnamen uit de Originals-serie. Het gaat niet alleen om mooie noten, maar om de menselijke kracht achter de muziek.
Sopraan Jessye Norman en pianist Daniel Barenboim vereren op hun plaat uit 1983 in het Brahms-lied Gestillte Sehnsucht ‘de gouden glans van de avond’. Een begrip dat de lading van de Originals goed dekt. Er bekruipt je als luisteraar ontegenzeggelijk een soort van heimwee, wanneer je naar deze karaktervolle vertolkingen luistert. Dirigent Leonard Bernstein boetseert de klank van het Amerikaanse landschap en het verlangen zo liefdevol in Coplands Appalachian Spring dat je er als luisteraar boven lijkt te zweven. De manier waarop Mirella Freni als de versmade Tatjana haar brief schrijft aan Jevgeni Onegin, daarvan kunnen we ons in de tijd van email en whatsapp nauwelijks meer een voorstelling maken. Gelukkig hebben we de cd’s nog.