Paul Janssen | 06 november 2018

Album van de week Bach 333

Op 21 maart 2018 zou Johann Sebastian Bach 333 jaar zijn geworden. Het getal drie is in de vorm van de heilige drie-eenheid van groot belang in het werk van Bach. Reden genoeg voor een even unieke als rijkgevulde Bacheditie: Bach 333. Het is niet alleen een klinkend overzicht van alles dat Bach ooit geschreven heeft, het is ook een document dat de huidige ideeën over de vertolking van Bach vastlegt vanaf de jaren zeventig van de twintigste eeuw tot de dag van vandaag.

Mer à boire

Eigenlijk is het een understatement om een nauwelijks te tillen box een ‘cd van de week’ te noemen: 222 cd’s, één dvd, twee lijvige boeken, zo’n 280 uur muziek waaronder 10 uur nieuwe opnamen en zeven wereldpremières en 32 cd-maatschappijen die onder het wakend oog van Decca, Deutsche Grammophon en het Leipzig Bach Archiv een rijkdom aan materiaal bijeen brachten. Bach 333 is een unieke box, de grootste ooit gewijd aan één componist, die in een limited edition wordt uitgebracht en die alles bij elkaar niet alleen geschiedenis schrijft – nooit eerder gingen zoveel cd-maatschappijen hand in hand voor een belangwekkende editie – maar ook beschrijft. Van de destijds revolutionaire vertolkingen van de Bachcantates door Harnoncourt en Leonhardt tot de huidige inzichten van Philippe Herreweghe en Ton Koopman. Van streng klavecimbelspel tot de vrijere pianovertolkingen. Van de zwelgende romantische interpretaties van Pablo Casals tot een gloednieuwe opname van de Sonatas en Partitas voor viool door Giuliano Carmignola. Bovendien krijgt Bachs kunst reliëf. Van de instrumentale bijbels als de Cellosuites en de Kunst der Fuge tot de grote Passionen als de Matthäus en de Johannes, alles is er. Ook de jazzy interpretaties van onder anderen Stéphane Grappelli en Jacques Loussier en de invloed van Bach op het werk van latere componisten tot Arvo Pärt en György Ligeti aan toe. En dat maakt Bach 333 een ‘mer à boire’ voor iedereen die de klassieke muziek een warm hart toedraagt.

Complex èn toegankelijk

‘Bachs muziek is een zeldzame combinatie van zeer complex, ingewikkeld, voer voor mensen met een muzikale achtergrond en tegelijkertijd zeer toegankelijk voor een breed publiek’, zo vat dirigent Philippe Herreweghe de universele kracht van het werk van Bach samen.
‘Bovendien bieden de verschillende opnames een zekere homogeniteit. Ik heb de tijd nog meegemaakt met Gustav Leonhardt, die dacht de onweerlegbare waarheid in het vertolken van Bachs werk gevonden te hebben. Het was ageren tegen de romantische traditie, de geest van de tijd, van een generatie. In Bach 333 is voornamelijk een jongere generatie aan het woord die weer vraagtekens zet bij de pretentie van de jaren zeventig. Nikolaus Harnoncourt en Gustav Leonhardt zorgden voor een totale breuk met al het voorgaande. Zij waren instrumentalisten. Ik kom uit de zangwereld, dat geeft andere accenten. Het geheel maakt Bach 333 ook en vooral tot een tijdsdocument van hoe Bach in de tweede helft van de vorige eeuw tot aan de huidige generatie musici wordt uitgevoerd.’

Louterende thuisvakantie

Bach 333 is alles bij elkaar vooral een even weldadige als revitaliserende duik in het leven en werk van Johann Sebastian Bach. Bovendien valt er ook online nog veel te lezen en te beleven via de aan de box gekoppelde site www.bach333.com. Voor de prijs van een goede stedentrip of een all inclusive midweek naar de Zuid-Europese zon, biedt Bach 333 je een thuisvakantie vol interactiviteit en onaards mooie verscheidenheid. Want een weekend, een week of zelfs een heel leven leven met dit indrukwekkend eerbetoon aan misschien wel de grootste en belangrijkste componist uit de westerse muziekgeschiedenis kan zomaar de meest louterende en inzichtrijke ervaring ooit zijn.