Cécile Huijnen | 07 mei 2018

Snapshot Klassiek Feestje

Cécile Huijnen is violiste. Ze heeft een duo met Marieke Grotenhuis, is concertmeester van het Gelders Orkest, is solist en maakt kamermuziek. Daarnaast is zij gastpanellid bij het radioprogramma Diskotabel. Cécile schrijft korte verhaaltjes over het dagelijks leven van een musicus die een kijkje in de keuken bieden. Het zijn columns met een knipoog, over vooroordelen, imago, achtergronden en de rock & roll van de klassieke muziek. Iedere maandagavond kun je haar column Snapshot Klassiek beluisteren op Radio 4 en lezen op Classics To Go.

Feestje

Met een kleine beweging stuurt hij iedereen de goeie kant op. Met een opgetrokken wenkbrauw brengt hij het schaamrood op je kaken. Met één woord, niet altijd grappig bedoeld, krijgen we allemaal de slappe lach. Nicolay Alexeev, hij is er weer.

Ik schreef al eerder over dirigenten. De een zie je liever niet terug, op de ander verheug je je weken van tevoren. Daar is een bepaalde chemie voor nodig. Onze chemie met Alexeev is er al jaren. Waarom? Zijn handen en zijn slag: weergaloos. Zijn humor: onderkoeld en onnavolgbaar. Zijn interpretatie van Sjostakovitsj, Tsjaikovski, en andere Russische landgenoten is integer en uit het hart. En zijn, als-ie het op zijn heupen krijgt, bevlogen energie, laat het orkest soms bijna opstijgen.

Met zijn handen kan hij alles laten zien. Vaak zonder stokje, boetserend en choreograferend met links en rechts. Met een klein gebaar van zijn schouder geeft hij een inzet aan. Met een hoofdknik zet hij de complete strijkerssectie in beweging. Spelen we Petroesjka van Stravinsky, dan is hij die marionet. Een mooie frase in Sjostakovitsj krijgt alle ruimte. Een rust is nooit een rust, maar onderdeel van de muzikale lijn. De spanning moet voelbaar blijven. Het is nooit sentimenteel of overdreven, altijd puur, zonder opsmuk, en wars van uiterlijk vertoon. Staat er een camera, Alexeev zal er geen spier extra voor gebruiken. Zijn gezicht blijft stoïcijns, hij is altijd zichzelf.

Sommige details moet hij mondeling toelichten, en dat gaat niet zonder slag of stoot. Hij redt zich met een beetje Duits, en roept een enkele keer de hulp in van een Russische collega. Of hij keert zich naar mij: Cécile, sagst du bitte zum Orchester… En dan volgt er iets onbegrijpelijks, waar ik dan maar mijn eigen draai aan geef.

Hij heeft een paar oneliners, onewords eigenlijk, die binnen Het Gelders Orkest tot dagelijks jargon zijn geëvolueerd. Zitten we te knoeien? Valse noten, of erger, verkeerde noten? Hausaufgaben. Niet meer, niet minder. Als we niet samenspelen zet hij zijn handen boven op zijn hoofd, als waren het grote oren: Bitte, hören sie. Dat is alles. Doet iemand iets wat er niet staat? Nicolay staart opzichtig in de partituur, komt overeind, zet zijn leesbril omhoog en kijkt de collega aan: Warum? Deze blijft ook leuk: Aber mit Intelligenz. En speel je te hard: Nicht schiessen! Enfin, je weet altijd wat je te doen staat.

We speelden eens Romeo en Julia van Prokofjev. Het was hem te romantisch: Bitte, Julia ist 13, nicht 33. En toen het niet romantisch genoeg was: Aber, diese Ehe ist noch nicht vorbei.
Du spielst wie ein Mann, zei hij ooit tegen me, na een Tsjaikovski-solo. Het was een compliment, maar ik heb er toch even over staan nadenken.

Aan het eind slaat hij altijd met een klap de partituur dicht. En hij zwaait naar het publiek als hij bij het applaus de laatste keer afgaat. Bij een introductiepraatje vroeg ik eens aan het publiek om dan terug te zwaaien. Deed prompt de hele zaal, zodat het een paar tellen stil was, en iedereen de slappe lach kreeg.

De komende twee weken dirigeert Nicolay Alexeev de Symfonische Dansen van Rachmaninov. Feestje dus.