Classics To Go Classics To Go |

Top 10 Muzikale bonbons

© gbrundin / iStock

Snoepen is eigenlijk niet goed voor je, maar wel lekker. Ach, wat kan een bonbonnetje of chocolaatje op z’n tijd nou kwaad? Hetzelfde geldt voor muzikale snoepjes. Als toetje of tussendoortje smaken ze prima! Of ze nu net iets te zoet, bitter, of nostalgisch zijn, deze korte stukjes zorgen voor een prettige afwisseling. Een top 10.

Kreisler – Caprice Viennois

Feitelijk zijn alle miniatuurtjes van Fritz Kreisler muzikale snoepjes. Menig violist heeft ze dan ook op het programma staan. Zoals bij de meeste van deze stukken, toont de Caprice Viennois goed wat een violist allemaal aan technische virtuositeit in huis heeft. In dit geval zijn dat snelle toonladdertjes, lastige streken en dubbelgrepen en natuurlijk zoet, lyrisch spel. Aan dat laatste heeft het stuk zijn naam te danken. We horen een gemoedelijke Weense dans waar de viool speels doorheen walst. Al is er natuurlijk ook ruimte voor treurnis en romantiek. Al deze snelle stemmingswisselingen maken de Caprice Viennois een snoepje met meerdere smaken.

Gershwin – Summertime

Summertime, de hit uit George Gershwins opera Porgy and Bess, is tijdloos. Het lied was en is binnen en buiten de klassieke muziek een ongekend succes. Jazzlegendes als Nina Simone, Billie Holiday en Ella Fitzgerald zongen het, en zelfs Sting maakte er een cover van. De sfeer die het personage Clara in de opera opwekt tijdens het in slaap te wiegen van haar kind is dan ook uniek. Gershwin schetst met Summertime een warme, rood ondergaande zon, heel even laat hij ons alle zorgen vergeten. Misschien ligt daar wel het tijdloze in. Een snoepje met een heerlijke nasmaak.

Bach – Cello Suite nr. 1 – Prelude

Het is moeilijk een cellist te vinden die de Cello Suites van Bach nog nooit heeft gespeeld. De stukken vormen de rode draad die generaties cellisten met elkaar verbinden. Met dat gegeven is het ironisch dat er zoveel onduidelijkheid heerst rond de suites. Meerdere, verschillende versies zaaien verwarring bij de kenners. Welke noten en aantekeningen komen oorspronkelijk van Bach, en welke niet? Sommigen denken zelfs dat Bach de suites helemaal niet voor cello schreef. Hoe het ook moge zijn, de bekende prelude uit de Cello Suite nr. 1 is in ieder geval een duidelijke publieksfavoriet. Een snoepje waarvan de smaak goed in balans is.

Chopin – Minutenwals

Voor iedereen die na het concert de trein moet halen óf dringend een bezoek aan het toilet moet plegen, is dit de ideale toegift. Chopins Wals in D-Groot is lekker kort. Het stuk duurt echter niet, zoals veel mensen denken, precies één minuut. De Minutenwals of De Wals van de Kleine Hond kost de gemiddelde pianist tussen de anderhalf en twee minuten om te voltooien. Over de bijnamen van het stukje doen meerdere verhalen de ronde. De ondertitel zou van Chopins uitgever komen, die kon de wals zo aantrekkelijk promoten. Anderen zeggen weer dat Chopin de muziek baseerde op het gedrag van het hondje van een vriendin. Het diertje zat kennelijk urenlang zijn eigen staart achterna. Dit snoepje is een ware smaakexplosie!

Barber, Adagio voor Strijkers

Het Adagio voor Strijkers van Samuel Barber bevat een intense triestheid. Bij begrafenissen, dramatische gebeurtenissen en nationale rampen duikt het stuk op om troost te bieden aan iedere gebroken ziel. Barber schreef het stuk tijdens het lezen van het tragische verhaal van Orpheus. De Griekse musicus verloor tweemaal zijn geliefde Euridyce, eerst aan een slangenbeet, daarna door zijn eigen toedoen. Maar ook zonder achterliggend verdriet is het Adagio het luisteren waard. Als simpelweg prachtige muziek schittert het in verschillende programma’s als kers op de taart. Het stuk werd oorspronkelijk gecomponeerd als deel van zijn Eerste Strijkkwartet maar pas na Barbers orkestratie brak het door. Een snoepje met een smaak die nostalgie oproept.

Schubert, Ave Maria

Hoewel het gebed Ave Maria zeker sacraal is, schreef Schubert het oorspronkelijk niet als kerkelijk lied. Het Ave Maria is onderdeel van een verklanking van een gedicht van Walter Scott over de dame Ellen Douglas die door de Schotse Hooglanden trekt (The Lady of the Lake). In het gedicht is haar gezang een roep om hulp, geen puur devoot gebed. Een vrij werelds Ave Maria dus, het stuk heet officieel zelfs Ellens Gesang. Puur religieus of niet, wat maakt het uit? Muzikaal raakt het zowel de gelovige als de atheïst. Ook in Schuberts tijd was het lied al zeer populair. Het werd uitgegeven toen hij nog leefde, een uitzondering op de regel. Een hemels snoepje.

Dvorak, Slavische Dans nr. 8

In de negentiende eeuw was balkanmuziek je van het. Het publiek was er verzot op. En wat misschien nog het meest aantrekkelijke was, het verkocht goed. Vandaar dat Dvoraks uitgever Simrock de componist met klem verzocht een verzameling Slavische muziek te schrijven. Deze ‘dansen’ moesten worden gecomponeerd voor piano duet, zodat iedereen ze thuis kon spelen, zodat Simrock een goede omzet zou binnenhalen. Dat lukte. De feestelijke, swingende stukken waren zelfs zo populair dat Dvorak ze orkestreerde voor symfonie-orkest. Mocht je geen piano hebben dan kon je nog altijd een concertkaartje kopen. Een heerlijk snoepje uit een hele zak vol.

Saint-Saëns, Carnaval der Dieren – De Zwaan

Van de verschillende dieren uit de dierenoptocht die Het Carnaval der Dieren heet, is De Zwaan het meest bekend. Het was ook het enige stuk waarvoor Saint-Saëns toestemming gaf om het uit te geven. De rest van de dieren uit dit Carnaval zag hij als muzikale grapjes die op een paar vrienden na niemand hoefde te horen. Op die manier groeide De Zwaan uit tot een geliefde toegift van cellisten en publiek en werd er zelfs een ballet voor geschreven. Beide instrumenten tonen zich van hun beste kant: terwijl de pianist op het clavier het water uitbeeldt, transformeert de cello in de krachtige maar gracieuze vogel. Een snoepje met een trieste bijsmaak.

Delibes, Lakmé – Bloemenduet

Zoeter, en bekender, dan Delibes Bloemenduet uit de opera Lakmé kan haast niet. Het duet komt bijna in alle media voor: in series, films en zelfs reclames. Tijdens het plukken van bloemen langs de oever van de rivier, zingen Lakmé en haar bediende Mallika het befaamde duet (vandaar de naam). Op dezelfde plek wordt Lakmé even later in het verhaal verliefd op de Britse officier Gerald, wat tot haar dramatische einde leidt. Zoals veel opera’s eindigt ook deze met de dood. Lakmé eet een giftige bloem wanneer ze erachter komt dat Gerald ver weg wordt gestationeerd. Het prachtige Bloemenduet, de heerlijke bonbon uit het begin, krijgt een bittere nasmaak.

  • Lees ook Top 10 Klassieke muziek in reclame

Mozart, Piano Sonate nr. 11 – 3. Rondo Alla Turca

Samen met Eine Kleine Nachtmusik misschien wel Mozarts bekendste werk onder het grote publiek. De Turkse Mars staat in het geheugen van miljoenen mensen gegrift, vaak zonder dat ze de naam van het stuk of zelfs de componist kennen. In Mozarts tijd was men gefascineerd door Turkije. De militaire en economische grootmacht was bedreigend, maar had ook iets spannends. Alles wat ook maar een heel klein beetje ‘Oosters’ riekte, wekte sensatie op. Het Rondo alla Turca liftte mee op deze hype. Het dreunende ritme leek een beetje op de mars van Turkse militaire eenheden, en dankt daar zijn naam aan. Dit snoepje is zeer exotisch van smaak.

Aanbevolen opnamen

Lees en luister ook