Top 10 Historische balletscènes

Anna Pavlova – De stervende zwaan (1927)

Anna Pavlova danste De Stervende Zwaan – waarvan de choreografie in 1905 speciaal voor haar gemaakt was door de grote Russische choreograaf Mikhail Fokine – in haar leven meer dan 4000 keer. Toen ze in 1927 gefilmd werd, had ze de rol al over de hele wereld gedanst. De choreografie is van grote invloed geweest op alle Odile/Odettes uit Het Zwanenmeer die hierna kwamen. De interpretatie ervan is een grote uitdaging, maar leidt hier tot een sublieme uitvoering.

Galina Ulanova – Het Zwanenmeer (1946)

Galina Ulanova behoort tot de beste danseressen uit de Sovjet Unie. Zestien jaar lang was ze prima ballerina assoluta bij het Bolshoi Theater in Moskou. Toen ze in 1950 eindelijk naar Londen mocht om daar te dansen, beleefde ze er de grootste triomf die een ballerina ten deel viel sinds Anna Pavlova. Ze is een prachtige danseres en een ongelooflijk goede actrice. Het lijkt of ze in deze pas de deux met Prins Siegfried uit Het Zwanenmeer werkelijk van mens naar zwaan transformeert.

Alicia Markova – Giselle (1951)

Alicia Markova – geboren als Alice Marks – was een Britse prima ballerina assoluta die heel belangrijk is geweest voor de ontwikkeling van de grote balletgezelschappen in Engeland. Ze wordt beschouwd als de ultieme vertolkster van de rol van Giselle in het gelijknamige ballet van Adolphe Adam.

Sylvie Guillem – Doornroosje

Grote klassieke dansers zijn artiesten en tegelijkertijd Olympische atleten. Als deze prinses Aurora in het bekende Rose Adagio in Tsjaikovski’s Doornroosje wordt voorgesteld aan haar minnaars, lijkt een sportbroek haast een geschikter outfit dan een tutu. Je kunt je moeilijk een danseres voorstellen die haar been zo hoog en recht kan strekken als de Franse Sylvie Guillem. Tijdens haar balans op de punt van haar spitzen lijkt ze de zwaartekracht te trotseren.

Mikhail Baryshnikov en Gelsey Kirkland –
De Notenkraker (1977)

Er waren tijden dat mannelijke dansers alleen maar op het podium stonden om de ballerina te ondersteunen. Hier zeker niet. In deze pas de peux uit De Notenkraker is Mikhail Baryshnikov op alle fronten gelijkwaardig aan zijn partner Gelsey Kirkland.

Rudolf Nureyev en Margot Fonteyn – Le Corsaire (1963)

Misschien was het Rudolf Nureyev wel, die de rol van de mannelijke danser in de tweede helft van de 20e eeuw opnieuw uitvond. Hij was zowel danser als choreograaf en in deze versie van de geliefde pas de deux uit het ballet Le Corsaire maakt de Russische danser fantastisch gebruik van zijn sterke kanten. Critici zeiden dat ‘het leek alsof de choreografie van deze pas de deux van goddelijke hand was en Nureyev volledig op het lijf was geschreven’.

Margot Fonteyn en Rudolf Nureyev – Balkonscène uit Romeo en Julia (1965)

Rudolf Nureyev en Margot Fonteyn behoren tot de grootste balletparen van de laatste 50 jaar. Bij het Royal Ballet in Londen dansten ze vele schitterende pas de deux. Choreograaf Kenneth MacMillan schreef zijn versie van Prokofievs Romeo en Julia oorspronkelijk niet voor het duo. Maar nadat Nureyev en Fonteyn de premiere in 1965 verzorgd hadden, hebben ze zich de balkonscene uit dit ballet volledig toegeëigend.

George Balanchine – Agon (1957)

George Balanchine kwam oorspronkelijk van Sergei Diaghilevs Ballets Russes. Hij geldt als een van de grootste choreografen van de 20e eeuw en is de grondlegger van de ballettraditie in de Verenigde Staten. Hij was mede-oprichter en gedurende meer dan 35 jaar artistiek leider van het New York City Ballet. Hij creëerde een compleet nieuwe, klassieke dansstijl, vaak met componist Igor Stravinsky als muzikaal partner.

Frederick Ashton – Variations symphoniques (2009)

Nadat Frederick Ashton Anna Pavlova had zien dansen wist hij het zeker: zijn toekomst lag bij het ballet. En iets van de lyrische stijl van Anna Pavlova zit in alle choreografieën die hij voor het Royal Ballet maakte – zelfs in zo’n abstract werk als deze Variations Symphoniques. Ashton maakte deze choreografie bij het stuk van César Franck in 1946 voor een cast waarin ook zijn muze Margot Fonteyn danste.

Repetitie uit 1946 met Fonteyn – zonder geluid

Uitvoering door The Royal Ballet (2007)

Jerome Robbins – Dances at a Gathering

De beste klassieke dans ziet eruit alsof het de dansers geen enkele moeite kost. Muziek en beweging lijken een volstrekt natuurlijke eenheid. De Amerikaanse choreograaf Jerome Robbins, die ook de dansen voor de West-Side Story maakte, begreep dit als geen ander. Op de een of andere manier klinkt de muziek van Chopin nooit meer hetzelfde nadat je Robbins’ Dances at a Gathering hebt gezien, uitgevoerd door het New York City Ballet, voor wie het stuk in 1969 werd geschreven.

Aanbevolen opnamen

Lees en luister ook

• Componist Igor Stravinsky

• Kinderklassiek De Notenkraker

• Componist Frédéric Chopin

• Kinderklassiek Assepoester en Zwanenmeer

• Top 5 Liefdesduetten

• Muziek en Opera