Classics To Go | 12 april 2016

In de spotlights Nils Frahm

De in Berlijn gevestigde componist en pianist Nils Frahm drukt niet zomaar een paar toetsen in – hij heeft zijn reputatie gebouwd op betoverende live optredens en verstilde electronische klanken. Hij vertelt over het belang van zowel inspiratie als frustratie en over zijn verrassende liefde voor heavy metal.

Wanneer en waarom begon je met componeren?

‘Volgens mij schreef ik al muziek voordat ik überhaupt een piano had. Ik weet niet waarom, waarschijnlijk wilde ik gewoon aandacht.’

Waar komen je ideeën vandaan?

‘Ik geloof dat muziek van muziek komt. Mijn muziek ontstaat vooral door ideeën van andere mensen die ik bewonder. Een deel van mij beslist wat ik in muziek leuk vind en wat ik niet zo leuk vind. Ik denk dat deze beide kanten in mij een soort esthetisch filter vormen en dat de muziek die langs dit filter komt voor mij oké is. Ik kan niet echt uitleggen waaraan muziek moet voldoen om daar langs te komen. Componeren is voor mij een zeer intuïtief proces.’

Vind je inspiratie in het werk van andere componisten?

‘Er bestaat een lange lijst aan mensen van wie ik dingen geleerd heb. Maar ik zou ook een paar jaar uitsluitend naar Bach kunnen luisteren, bijvoorbeeld. Zijn composities blazen mij nog steeds omver, bij zijn muziek kom ik steeds weer terug. Als we alleen kijken naar levende componisten, dan springt Arvo Pärt er voor mij uit. Ik ben ook enorm beïnvloed door Steve Reich, die ik in mijn jeugd ontdekte. En de muziek van Vivaldi inspireert mij, als het tenminste goed gespeeld wordt.’

Welke niet-muzikale invloeden zijn belangrijk voor je muziek?

‘Ik houd van dezelfde dingen in muziek die ik ook leuk vind in fotografie, schilderijen en boeken. Maar wat mij echt drijft is alles ertussenin: de gevoelens die ik heb als ik wakker word of wanneer ik naar bed ga. En ik word gedreven door een zekere frustratie, die je kunt omzetten in energie. Ik denk dat elk individu zich daar wel mee kan identificeren – de druk die ontstaat door het leven en die eruit moet. Dat is voor iedereen hetzelfde. In mijn geval blaas ik stoom af via mijn muziek.
Mensen zouden eigenlijk niet zoveel gebruik moeten maken van het internet en stoppen met het versnipperen van hun energie in bijvoorbeeld allemaal kleine berichtjes. In mijn geval ben ik aan het knutselen, vormgeven en opnemen: ik spendeer een heleboel tijd aan een werk en breng het daarna uit. Het is een proces dat tijd en moeite kost. Je kunt niet verwachten dat je iets in een paar minuten bereikt, terwijl je ondertussen ook nog een berichtje over het een of ander post. Je moet al je energie laten samenkomen in een ding. Dan kun je vrijwel alles bereiken wat je wilt.’

Wat zeg je als mensen je vragen je muziek te omschrijven?

‘Meestal vertel ik hun alleen maar dat ik piano speel, mijn eigen muziek schrijf, dat sommige muziek geïmproviseerd is, dat ik synthesizers gebruik tijdens mijn optredens, dat ik albums opneem en dat ik dit nu ongeveer vijf jaar doe. Als mensen meer willen weten dan vraag ik ze: Ken je Chilly Gonzales? Ken je Max Richter? Nee? Ken je Richard Clayderman?’ [lacht]

Denk je aan de luisteraar wanneer je componeert?

‘Nee – ik bèn de luisteraar. Het is net als muziek uitkiezen voor een diner met vrienden bij mij thuis: ik zoek iets dat ik leuk vind, maar ook iets wat ik graag aan anderen wil laten horen. Dat is in de basis hetzelfde als wat gebeurt als ik aan het componeren ben. Ik wil er zelf van kunnen genieten en ik wil zelf de grootste fan zijn. Ook moet het iets zijn dat ik aan mijn vrienden wil laten horen.’

Wat is je muzikale ‘guilty pleasure’?

‘Ik vind Duitse dance/techno uit de jaren 90 grappig om aan te horen. Het is behoorlijk spectaculair en verschrikkelijk. Ik kan ook genieten van David Hasselhoff en optredens van Rammstein. Die zijnniet slecht!’

Wat is je ideale avond uit?

‘Meestal werk ik ‘s avonds! Maar nadat ik in de studio gewerkt hebt en de temperatuur daalt – in de zomer kan het erg heet worden – pak ik mijn platenspeler en een paar LP’s en neem ik mijn vrienden mee naar het meer in de buurt. We luisteren naar muziek, we drinken een glas wijn en we gaan zwemmen.’

Hedendaagse muziek kan heel ontoegankelijk zijn voor nieuwkomers.

Wat zou je luisteraars aanbevelen om ze die wereld binnen te leiden?

‘Hmm, ik ga nu even mijn denkbeeldige iTunes af. Ik denk Peter Brodericks album Float. Het vat samen wat ik met muziek wil doen. Het is een gepassioneerd, compromisloos werk van iemand die het gewoon in zijn eentje heeft gedaan: klassieke muziekinstrumenten bespelen die hij in zijn ouderlijk huis gevonden heeft en vervolgens met de computer iets moois en unieks in elkaar zetten. Het zet voor zoveel mensen de deur open om zelf muziek te produceren. Het moedigde mij ook aan om me goed te voelen over mijn eigen muziek en de manier waarop ik die tot stand breng. Het was echt een openbaring.’

Remy van Kesteren speelt muziek van Nils Frahm

‘You are a true master. It is so wonderful to witness you playing my work.’ – Nils Frahm

‘Toen ik zijn stuk Hammers hoorde, gebaseerd op de hamers van de vleugel, hoorde ik in mijn hoofd meteen een versie op harp. Ik stuurde mijn versie naar Nils en zocht hem op na een concert in Paradiso. Ik was onder de indruk van zijn performance en oorspronkelijkheid; pure muzikaliteit en een band met nu. Een bomvolle zaal met jonge mensen die compleet uit zijn dak gaat van pianomuziek. Na afloop spraken we over zijn en mijn muziek en onze gemeenschappelijke zoektocht. Later stuurde hij me dat hij erg blij was met mijn versie van zijn Hammers en dat hij gelukkig was dat zijn muziek zich op nieuwe manieren verspreid.’ – Remy

In concert

Op dinsdag 19 april komen Nils Frahm en zijn jeugdvrienden Frederic Gmeiner en Sebastian Signwald onder de naam Nonkeen naar Paradiso in Amsterdam. Koop hier je tickets voor het concert!