Classics To Go Classics To Go |

Top 10 Sopranen

Illustratie zangeres

Beroemde sopranen: een top 10?

Een lijst maken met de tien meest legendarische sopranen is een onmogelijke opdracht. Hoe vergelijk je de niet of nauwelijks opgenomen stemmen van Adelina Patti of Nellie Melba met die van sterren uit het cd-tijdperk als Renée Fleming of Anna Netrebko? En hoe verhoudt de barokzangeres zich met de Wagner-diva? Maar ja, je moet toch ergens beginnen. Ontdek deze 10 beroemde sopranen uit de muziekgeschiedenis.

maria-callas-300x300_250x250_220x220Maria Callas was groter dan de opera

La Divina, de goddelijke, en de Bijbel van de opera waren een paar bijnamen voor de Amerikaanse sopraan Maria Callas. Zij bracht de kunstvorm naar een nieuw niveau door de nadruk te leggen op het acteren. Ze viel als jonge zangeres bijna dertig kilo af om haar karakters geloofwaardig op het podium te kunnen zetten. Met Callas eindigde het tijdperk, waarin de sopranen een kruis op het toneel zetten en tegen de regisseur zeiden: ‘Ik weet niet wat je van plan bent, maar ik sta hier te zingen, gedurende de voorstelling.’ Callas haalde daarnaast nog tal van vergeten opera’s uit de stoffige archieven. Ze gaf nieuwe dimensies aan de sterke vrouwenrollen als Medea, Norma en Tosca. De aria Vissi d’arte, vissi d’amore – ik leefde voor de kunst, ik leefde voor de liefde – van Puccini’s operadiva Tosca was haar op het lijf geschreven.
Als beroemdheid hield ze het publiek in haar ban, mede door haar verhouding met de Griekse scheepsmagnaat Ari Onassis, die min of meer het einde betekende voor haar zangcarrière. Of zoals Callas het zelf zei: ‘Eerst verloor ik mijn stem, daarna mijn figuur en tenslotte Onassis.’ De enige sopraan die ‘bigger than opera’ was. Vijftig jaar na haar dood doet haar naam zelfs bij opera-dummies nog een bel rinkelen.

banner-callas

joan-sutherland-300x300_250x250_220x220Joan Sutherlands ‘stem van de eeuw’

Volgens de beroemde tenor Luciano Pavarotti bezat de Australische Joan Sutherland ‘de stem van de eeuw’. Ze schudde met ogenschijnlijk gemak de coloraturen uit haar mouw. Ze had een groot bereik, een wendbare stem en een zilveren klank. Haar leven veranderde door een toevallige ontmoeting met ‘een jonge pianist uit Bondi’, het beroemde strand bij Sydney: dirigent Richard Bonynge werd haar echtgenoot en muzikale mentor. Hij hield Sutherland weg bij de zware Wagner-rollen en loodste haar in de richting van het Italiaanse belcanto. De aardse sopraan vond haar bestemming bij de sterke heldinnen van Donizetti en Bellini: Lucia, Norma en Amina. ‘Techniek is de basis van alles’, luidde haar filosofie. ‘Of je nu een atleet bent, een zwemmer of een zanger, je moet de techniek onder de knie hebben, zodat je te allen tijde weet wat je doet.’

montserrat-caballe-300x300_250x250_220x220Catalaanse furie Montserrat Caballé

Het was een onvergetelijke scène: tijdens een concert tikte de Catalaanse sopraan Montserrat Caballé af. Niet dat ze een bepaalde noot niet kon halen, maar ze kon zich simpelweg niet vinden in de manier waarop het orkest naar haar laatste noot toewerkte. Caballé blafte de dirigent toe hoe het wel moest. De verbouwereerde musici gehoorzaamden en de sopraan eindigde op een topnoot. Het publiek stond op de banken. Daar had het bij kunnen blijven, maar de arme dirigent probeerde zijn gelijk te halen door tijdens de ovatie de partituur voor haar neus te houden. Daar was Caballé niet van gediend: ze rukte het boekwerk uit de mans handen en scheurde het voor de ogen van de juichende menigte doormidden. De onbekende Caballé mocht in april 1965 opdraven als vervangster van Marilyn Horne bij Donizetti’s opera Lucrezia Borgia in het New Yorkse Carnegie Hall. Een maand later was ze wereldberoemd. Het succes kwam snel. Haar ademtechniek was fenomenaal, niemand kon zo zacht zingen en toch de achterste rijen van de zaal bereiken. Ook buiten de opera brak ze door, toen ze het duet Barcelona zong met popster Freddy Mercury, de leadzanger van Queen.

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

kanawa-300_250x250_220x220De sensuele warmte van Kiri Te Kanawa

De Nieuw-Zeelandse Kiri te Kanawa heeft een stem met een uitzonderlijke warmte en tederheid. ‘Ik kon mijn oren niet geloven, wat een vocale schoonheid’, herinnerde de Britse dirigent Colin Davis zich zijn eerste kennismaking met de toen nog jonge sopraan. Haar stem was gemaakt voor edele, sensuele rollen, zoals de Marschallin in Der Rosenkavalier van Richard Strauss. ‘Het is alsof die muziek als een handschoen past’, zei ze er zelf over. Haar doorbraak kwam in een soortgelijk karakter: de gravin in Mozarts Le Nozze di Figaro in het Londense Covent Garden. Spectaculairder nog was haar debuut in de New Yorkse Met, toen ze drie uur voor de première werd gevraagd als invalster voor een zieke Desdemona in Verdi’s Otello. Miljoenen televisiekijkers zagen haar begin jaren tachtig Let the Bright Seraphim zingen bij het huwelijk van de Britse prins Charles met Diana Spencer.

lucia-popp-300x300_250x250_220x220De lieflijke toon van Lucia Popp

De Koningin van de Nacht in Mozarts Zauberflöte maakte de Slowaakse Lucia Popp beroemd, zoals die rol ook onze eigen Cristina Deutekom op de klassieke kaart zette. Ze vergeleek de beruchte aria ‘Der Hölle Rache’ met het dansen op een koord: ooit komt er een moment dat de angst om eraf te vallen je overmeestert.
Aanvankelijk wilde Popp arts worden, vervolgens actrice en tenslotte vond ze haar definitieve bestemming in het zingen. Ook haar stem doorleefde een gestage ontwikkeling van Mozart tot Wagner. Popp was allesbehalve een diva: meisjesachtig en vrijwel altijd opgewekt. In haar stem kwam die lieflijkheid ook mooi naar voren. Ze stierf jong, vlak na haar 54ste verjaardag, aan een hersentumor.

fleming-300_250x250_220x220In Renée Flemings stem gaat de zon nooit onder

‘De vraag was nooit wat ik wilde worden, doen, eten of dragen, maar wat ik moest worden, doen, eten en dragen’, vertelde de Amerikaanse sopraan Renée Fleming over haar jeugd. Haar moeder zette haar zinnen op een grote carrière als operazangeres, maar het werd een kleine, omdat ze zwanger raakte tijdens haar zangstudie. Dus moest dochter Renée deze droom verwerkelijken. Jarenlang worstelde ze met haar identiteit en stem, en even leek het er zelfs op dat het niet ging gebeuren. Na een traumatische leservaring bij Elisabeth Schwarzkopf wilde gedurende enkele jaren niets meer te lukken. En toen ze dan eindelijk aan de top stond, kreeg podiumangst haar in zijn greep. Maar Fleming overleefde alle beproevingen. ‘In haar stem’, schreef De Volkskrant eens ‘gaat de zon nooit onder’. Volgens operadirigent Georg Solti behoorde Fleming tot de twee beroemdste sopranen met wie hij in zijn lange loopbaan werkte, de andere was Renata Tebaldi. Componist André Previn schreef speciaal voor haar de rol van Blanche in zijn opera A streetcar named desire. Ze maakte ook een uitstapjes naar de pop- en jazzmuziek.

victoria-de-los-angeles-300x300_250x250_220x220Victoria de los Ángeles was een paradox in de opera

Een sopraan zonder belangstelling voor de spotlights, dat karakteriseerde de Catalaanse Victoria de los Angeles. Ze straalde een kinderlijke onschuld uit, maar zong net zo gemakkelijke de beruchtste heldinnen. De los Angeles was een paradox in de opera. Nadat ze als 24-jarige een groot concours won, kreeg ze ter plekke een telefoontje van het Milanese operahuis La Scala of ze meteen in het vliegtuig wilde stappen om auditie te doen. Ze wees het beleefd af, met het argument dat ze haar ouders had beloofd meteen naar huis te komen. Het had geen negatieve gevolgen voor haar carrière. Ze zong alles en overal. Maar het gelukkigst leek ze altijd op het concertpodium. Ze had een stem die haar gehoor deed smelten.

jessye-norman-300x300_250x250_220x220De veelzijdigheid van Jessye Norman

De Amerikaanse Jessye Norman groeide uit tot een van de beruchtste diva’s van haar tijd. De zwarte sopraan koppelt kracht aan rijkdom en diepte van klank, die op het lijf geschreven zijn van Wagner-heldinnen als Isolde, Elisabeth, Kundry en Sieglinde. Maar ze maakt ook een onvergetelijke indruk in de Vier letzte Lieder van Richard Strauss en in Purcells Dido and Aeneas, wanneer ze zich ter aarde legt als stervende koningin van Carthago.
‘Mijn stem laat zich niet onderbrengen in een hokje’, zegt ze zelf. ‘Ik hou van zoveel soorten muziek dat ik mezelf nooit heb willen beperken. Ik wil blijven leren en ontdekken.’
Norman werd met die houding een van de meest veelzijdige sopranen uit de moderne muziekgeschiedenis.

netrebko-300_250x250_220x220Anna Netrebko als Assepoester van de opera

Het verhaal van de Russische Anna Netrebko lijkt op dat van Assepoester. Ze begon met het dweilen van vloeren in het Mariinsky Theater in Sint-Petersburg om haar zangstudie te betalen. Daar werd ze opgemerkt door dirigent Valery Gergiev, die haar liet debuteren op haar 22ste als Susanna in Le Nozze di Figaro van Mozart. Haar gouden klank, uiterlijke schoonheid en acteertalent maken Netrebko tot de operaster van dit moment, hoewel ze ook omstreden is, omdat ze haar ontdekker Gergiev bijvalt in zijn steun voor de politiek van de Russische president Vladimir Poetin.

gundula-janowitz-300x300_250x250_220x220De hemelse sferen van Gundula Janowitz

Misschien is Gundula Janowitz wel de beste Mozart-sopraan aller tijden, zo puur en helder is haar stem. Met Edith Mathis zong ze het duet Che soave zeffiretto uit Mozarts Le Nozze di Figaro, dat zo’n onvergetelijke indruk maakte in de verfilming van Stephen Kings novelle Rita Hayworth and Shawshank Redemption. Het hoogtepunt uit haar loopbaan was misschien wel de opname van Richard Strauss’ Vier letzte Lieder met Herbert von Karajan, waar haar romige stem een hemelse sfeer weet te scheppen rondom deze liederen over de dood.

countertenors (1)Lees en luister ook