Classics To Go Classics To Go |

Album van de week Thomas Hampson

Thomas Hampson
Thomas Hampson © Dario Acosta

‘Geluk verleent haar gunsten aan de geest die is voorbereid’, gelooft de veelzijdige Amerikaanse bariton Thomas Hampson. Warner brengt een mooi eerbetoon aan de zanger voor zijn zestigste verjaardag.

‘God heeft jou geschapen als zanger’

Terugkijkend op een loopbaan, zegt Thomas Hampson op de twaalfde en laatste cd van zijn nieuwe Autograph-box, lijkt het nooit moeilijk om een rode lijn of strakke logica te zien in wat eigenlijk vaak een keten van toevalligheden is. Hij groeide op in Spokane, een kleine stad in het noordwesten van de Verenigde Staten, die het halverwege de jaren zeventig aandurfde om de Wereldtentoonstelling te huisvesten. Hampson zat toen in zijn laatste tienerjaren, en besloot zijn pad te vervolgen met een studie politicologie en geschiedenis. Voor hetzelfde geld zou de wereld hem hebben gekend als een Amerikaans politicus of – wie zal het zeggen – presidentskandidaat. Hampson bezit genoeg intellect en charisma voor zo’n rol.
Maar het werd de muziek dankzij een ontmoeting met Marietta Coyle, een non die ooit zangles kreeg van de beroemde Duitse sopraan Lotte Lehmann. Zij woonde in Spokane, hoorde Hampson – die nog vast van plan was jurist te worden – en zocht hem op. ‘Jongeman’, zei Coyle beslist, ‘God heeft jou geschapen als zanger. Als je bereid bent die verantwoordelijkheid te aanvaarden, bel me dan.’ Hij deed het. ‘En de rest is, zoals ze dan zeggen, geschiedenis’, vertelt Hampson. En zo werd hij geen politicus of president, al zong hij wel voor ze.

Opera gaat over menselijke dilemma’s die tijdloos zijn

De Autograph-box laat Hampson van zijn veelzijdige kant zien: in opera, lied, geestelijke stukken, operette, Broadway en – als Amerikaan – liederen van eigen bodem. De bariton kan alles. ‘Wees voorbereid op wat je gevraagd kan worden’, is zijn credo. En dus verdiept Hampson zich in zoveel mogelijk werken, en in alles wat daarmee te maken heeft. Hij gelooft dat muziek ons simpelweg vertelt wie we zijn. Zo werpt Hamspon zich momenteel op een project Song Mirror of the World, waarin hij onderzoekt of wij de tijdgeest en zijn verschijnselen kunnen doorgronden via poëzie en muziek uit die perioden. ‘Begrijpen we als Amerikanen racisme beter als we de liederen hierover bestuderen?’
De zucht naar kennis is altijd een belangrijke eigenschap van Hampson geweest, en ook terug te vinden in zijn opnamen. Niet in de zin dat ze bestudeerd of intellectueel klinken, maar juist het tegenovergestelde: het weten stelt hem in staat doorleefd en spontane te zingen. Ook omdat Hampson het gevoel als leidraad neemt. Zo is opera in zijn ogen geen voertuig voor een plot of tijdsbeeld, maar een laboratorium van innerlijke dilemma’s, die tijdloos zijn.
Iedereen kan meevoelen met Violetta uit Verdi’s La Traviata, die door de vader van haar geliefde gevraagd wordt zijn zoon te verlaten, omdat zij niet voldoet aan de maatschappelijke eisen. ‘Het accepteren van mensen zoals ze zijn. Wat zich in Traviata afspeelt’, vindt Hampson, ‘is ook nu nog dagelijkse kost.’

‘Elk Mahler-lied is een wereld op zich’

Hampson is dan ook een groot voorvechter voor ‘die vreemde en wonderlijke wereld van opera’. In het BBC-programma Hardtalk verzet hij zich tegen het vooroordeel dat het genre ontoegankelijk is. ‘De globalisatie heeft ertoe geleid dat we met een druk op de knop weten hoe mensen uit volstrekt andere culturen denken over belangrijke zaken. Dat verbreedt onze blik en tegelijkertijd werkt het een vorm van tribalisme in de hand. We trekken ons terug binnen onze eigen stam. We zijn bang voor de taal en de cultuur van de ander. Hetzelfde verschijnsel zie je in klassieke muziek en opera. Het zijn andere talen. En om ervan te genieten, moet je ze willen begrijpen. We zingen in Italiaans, Duits, Engels, Russisch, maar het gaat allemaal over dezelfde emoties.’ Het herkennen en voelen van die verbinding is de grote beloning van de muziek.
Behalve in opera brengt Hampson die ‘geloofsovertuiging’ misschien nog wel sterker naar voren in de liedkunst, waarin de gevoelens niet kan uitwaaieren over de vierkante meters van een podium, en de theatrale handeling, maar geconcentreerd blijft in de stem. Een componist op wie Hampson in dat opzicht nooit uitgekeken en uitgeluisterd raakt, is Gustav Mahler. ‘Alles wat hij om zich heen zag’, zegt de Amerikaan, ‘daarvan maakte Mahler muziek. Elke lied is een wereld op zich, waarin we onszelf kunnen terugvinden.’

tenorenLees en luister ook