Album van de week 2Cellos
De cello stond ooit voor dienstbaar. Maar twee virtuoze Kroatische twintigers laten horen en zien dat het ook anders kan. In handen van 2Cellos is het instrument meer dan een melancholieke brombeer of het muzikale fundament waarop anderen kunnen uitblinken. Zij maken van de cello ook een King of Pop.
Twee rivalen ontdekken Michael Jackson
Soms valt een leven uiteen in twee stukken, rondom één gebeurtenis. Er is een vóór en een ná. Dat geldt ook voor het fenomeen 2Cellos. Als pubers kwamen cellisten Stjepan Hauser (28) en Luka Šulić (27) elkaar al tegen aan het conservatorium in de Kroatische hoofdstad Zagreb. ‘Rivalen waren we’, grappen ze in interviews vaak. In de klassieke muziek – merkten ze – blijft de spoeling dun voor een solocarrière als cellist. Beiden sloten hun opleidingen af in Engeland: Šulić aan de prestigieuze Royal Academy in Londen en Hauser in Manchester. Begin twintig waren ze en grossiers in internationale klassieke prijzen, maar behalve wat fijnproevers kende niemand hen. Wat nu? was de prangende vraag. In de zoektocht naar een antwoord lieten beiden zich inspireren tot een bewerking van het nummer Smooth Criminal van Michael Jackson. ‘We wilden iets geks doen, iets provocerends en revolutionairs. We wilden laten zien wat een cello allemaal kan.’ De video op youtube werd tot hun verbijstering binnen enkele weken zeven miljoen keer bekeken. Ze haalden er zelfs de Amerikaanse hitserie Glee mee. Na Smooth Criminal zou nooit meer iets hetzelfde zijn.
Het leven raakt in een stroomversnelling
Op 20 januari 2011 zetten Hauser en Šulić de video van Smooth Criminal op het internet. En nog altijd vieren ze dat keerpunt in hun leven. ‘Niet alleen wij’, grijnst Hauser. ‘In Japan is die datum uitgeroepen tot 2Cellos Day.’ Het kan raar lopen. Kort na het plaatsen van de video moest Šulić verschijnen bij de directeur van de Royal Academy. ‘Ik vreesde het ergste’, zei hij, ‘want het blijft uiteraard een klassieke
muziek instituut. Maar de school vond het prachtig. “Val niet van je stoel”, begon de directeur, “Elton John heeft gebeld en wil graag met jullie spreken.” Ik was geschokt. Ik herinner me nog hoe nerveus ik was voor die ontmoeting. Maar Elton John bleek een aardige en gulle man, die ons onder zijn hoede genomen heeft. Want het bestaan wordt niet eenvoudiger, wanneer je van de ene op de andere dag vanuit de klassieke muziek in de showbusiness belandt.’
2Cellos tekende een platencontract bij Sony en ging op wereldtournee met Elton John. Het leven kwam in een stroomversnelling. ‘Het was mooi, maar bracht ook veel spanning mee’, herinnert Hauser zich. ‘De dagen na de video stroomde in onze mailboxen honderden verzoeken binnen. Concerten, contracten – van alles. Je krijgt toch het gevoel dat met één verkeerde beslissing je loopbaan in duigen kan liggen. We hebben de nodige foute inschattingen gemaakt.’ Het hoorde er kennelijk bij. ‘You’ve got to pay the dues to play the blues’, aldus Šulić. Voor alles wordt een prijs betaald. Maar hun klassieke opvoeding vergeten ze niet. Ze maken gebruik van hun roem in de showbizz door regelmatig zelf een zaal te huren om zo hun pop-minded publiek te laten kennismaken met de oude tradities, waarin zij zelf opgroeiden.
‘Meer succes betekent ook meer muzikale vrijheid’
Bestond hun debuut-cd nog helemaal uit cellocovers van bekende popmuziek, op hun nieuwste album Celloverse keren Hauser en Šulić ook sporadisch terug naar hun klassieke wortels. Rossini’s Willem Tell Ouverture is een dankbaar stuk voor wat zij een ‘classical mash-up piece’ noemen. En in een hilarische clip laten de musici de Vijfde Cellosonate van Vivaldi volledig ontsporen. Die vrijheid hebben ze zich de afgelopen jaren verworven. ‘In de klassieke muziek is het moeilijk om een grote groep fans aan je te binden. Voor concerten ben je daar vaak afhankelijk van impresario’s, zalen, orkesten of dirigenten die je kent. Zelfs als je extreem getalenteerd bent, bestaat er geen enkele garantie op succes. In de pop werkt dat anders, daar draait het grotendeels om de artiest, want die valt samen met de muziek’, zegt Hauser. ‘Wij zijn klassieke musici met een pop-publiek, dat niet zozeer komt voor Mozart, Vivaldi of Beethoven, maar voor ons. Daardoor kunnen we ons eigen lot vormgeven, want meer succes betekent ook meer muzikale vrijheid .’
En daar maken beide musici op virtuoze wijze gebruik van. Ze verkennen alle mogelijkheden als het gaat om de techniek en zeggingskracht van hun instrument. En het mag niemand verbazen als hun speelstijl ook nieuwe deuren voor de cello opent in de moderne klassieke muziek. Ze laten in elk geval horen en zien dat de rek nog lang niet uit het instrument is.
Lees en luister ook
Het meesterwerk Dvořák Celloconcert
Playlist Cello Melancholy
Kijk Alisa Weilerstein
Top 10 Legendarische cellisten
Focus Cellobiënnale
Album van de week Tomorrow Eyes