Paul Janssen | 05 februari 2020

Album van de week Sheku speelt Elgar

Hij studeert nog aan de Royal Academy of Music, maar moet met zijn twintig jaar al de last dragen van ‘the world’s new favourite cellist’ (The Times) te zijn. Om de druk nog groter te maken nam de Britse cellist Sheku Kanneh-Mason voor zijn tweede album Elgars beroemde Celloconcert op. Daarmee roept hij immers de vergelijking met de legendarische Jacqueline du Pré over zich af, die ook pas twintig was toen ze haar beroemde opname van Elgars meesterwerk maakte.

Amandelen

Het Celloconcert van Edward Elgar was het laatste grote werk dat de belangrijkste Engelse componist van rond de vorige eeuwwisseling schreef. Hij componeerde het hartverscheurende eerste thema waarmee de solocello meteen inzet in 1918, kort na een ingrijpende operatie aan zijn amandelen. Een zeker in die tijd niet geheel van risico gespeende ingreep voor iemand van zestig jaar. In de zomer van 1919 maakte hij het celloconcert in alle rust af en op 27 oktober 1919 ging het werk in première met cellist Felix Salmond en het London Symphony Orchestra onder leiding van de componist.

Doorleefde uitvoering

Dat dit werk nu door de jonge Engelse cellorevelatie Sheku Kanneh-Mason is opgenomen met datzelfde London Symphony Orchestra onder leiding van Sir Simon Rattle, heeft niet alleen te maken met het feit dat het werk honderd jaar geleden het daglicht zag, maar ook alles met de cellist van dienst en zijn grote inspiratiebron Jacqueline du Pré. Het was de beroemde opname uit 1965 van de veel te jong overleden celliste die Kanneh-Mason op achtjarige leeftijd voor de cello deed kiezen. Du Pré zorgde er met haar diep doorleefde uitvoering met wederom het London Symphony Orchestra onder leiding van Sir John Barbiroli voor, dat het concert van Elgar tot het standaardrepertoire van elke cellist met solo-ambities ging behoren.

Smeekbede

Hoewel Kanneh-Mason opgroeide met de opname van de legendarische celliste binnen handbereik, heeft hij er alles behalve een kopie van gemaakt. De afwijking begint al bij de keuze van het repertoire voor zijn album. Waar Du Pré meteen van wal stak met het Celloconcert en dat liet volgen door de Sea Pictures van dezelfde componist met de Engelse mezzosopraan Janet Baker in de hoofdrol, begint Kanneh-Mason verrassend met een solo celloversie van Blow the Wind southerly, een anoniem volksliedje uit Northumberland. De cellist brengt hiermee niet alleen een hommage aan een andere inspiratiebron, de alt Kathleen Ferrier die het lied in 1949 a cappella opnam, maar legt ook meteen de gedachte achter de complete cd met de titel Elgar bloot. ‘Alle stukken op de cd zijn verbonden met het celloconcert, ofwel in emotie ofwel omdat ze uit dezelfde tijd stammen.’ Waar Elgar in zijn celloconcert vooral de angst en onzekerheid van de mens na de Eerste Wereldoorlog weer wilde geven en er een reflectie over de dood en de sterfelijkheid van maakte, is Blow the Wind southerly een wanhopige smeekbede van een vrouw om haar zeevarende geliefde terug te brengen.

Von Trapp-familie

Een bewerking voor zes cello’s van Elgars Nimrod is daarna de opmaat voor de eerste noten van het Celloconcert, dat aan de andere kant wordt geflankeerd door onder andere Elgars Romance in d en de traditional Scarborough Fair. In het Hymnus voor 12 celli spelen diverse cellisten mee die een belangrijke rol hebben gespeeld in het leven van Sheku, onder wie zijn huidige docente Hannah Roberts. Spring Song van Bridge is een van de favorieten van Roberts, vandaar dat dit werk in een arrangement voor cello en strijkkwartet niet mocht ontbreken. Ook de Prélude en Prayer van Ernest Bloch staan op het album. De hartverscheurende viool in Prayer wordt bespeeld door Braimah, een van de zes broers en zusters van Sheku, die alle op hoog niveau musiceren en gezamenlijk de Von Trapp-familie van de klassieke muziek lijken te vormen. Ze laten tenminste geen gelegenheid onbenut om samen te spelen. Sheku gaf afgelopen zomer al een concert samen met zijn zus Isata in het Amsterdams Concertgebouw en beiden vormen een hard aan de weg timmerend pianotrio met Braimah. Een jaar nadat Sheku Kanneh-Mason met Inspiration zijn debuut-album bij Decca presenteerde, kwam ook Isata met een opmerkelijk debuut op hetzelfde label. Haar Romance was geheel gewijd aan het werk van Clara Schumann.

Belangwekkende opname

Met dit album bewijst Sheku Kanneh-Mason eens te meer dat het succes van Inspiration niet alleen te danken was aan het feit dat hij tijdens de bruiloft van Prins Harry en zijn Meghan Markle voor miljoenen tv-kijkers onder andere Fauré’s Après un Rêve mocht spelen. Kanneh-Mason is met zijn twintig jaar een bijzondere cellist. Zijn spel is gedreven en hoog-emotioneel zonder over de schreef van sentimentaliteit te gaan en de drive die hij bereikt met Rattle en het London Symphony Orchestra is op zijn zachtst gezegd aanstekelijk. Hij heeft met zijn lezing van Elgars Celloconcert, zelfs met die van Jacqueline du Pré in gedachten, een belangwekkende opname gemaakt.